İlk defa 31.03.2005 tarih ve 25772 sayılı Resmi Gazetede
yayınlanarak yürürlüğe giren Dernekler Yönetmeliğinde; 23.01.2013 tarih ve 28537 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 25 maddelik
yeni değişiklikler ile Yönetmelikteki bazı hükümler
kaldırılmış, önemli yeni hükümler ihdas edilmiştir. Yönetmeliğin
değişen kısımları ile ilgili bir çalışmayı daha önce hazırlamıştım. Bu çalışma
daha anlaşılabilir olmak ve sadece meydana çıkan düzenlemeleri daha ayrıntılı
görebilmek için hazırlanmıştır. Bu
yönetmeliğe tabi hükümler 31 Ocak 2013 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Saygılarımla,
1.
Tutulacak
Defterler ve Defterlerin Tasdiklerine İlişkin Olarak Yapılan Değişiklikler
Yönetmeliğin 32 nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Dernekler
aşağıda yazılı defterleri tutarlar.” cümlesinden sonra gelmek üzere; “Ancak,
Alındı Belgesi Kayıt Defteri, Demirbaş Defteri ve Envanter Defterlerinin
tutulması isteğe bağlıdır. Büyük Defterin onaylatılması zorunlu değildir.”
cümlesi eklenmiş, Yine 32. maddenin ikinci fıkrasında yer alan “Bu maddede
sayılan ve derneklerce” ibaresi “Derneklerce” şeklinde
değiştirilmiştir.
Bu madde ile getirilen en önemli yenilik, daha önce derneklerce
tutulması zorunlu olan defterlerden, Alındı Belgesi Kayıt Defteri, Demirbaş
Defteri ve Envanter Defterlerinin isteğe bağlı olarak tutulmasıdır ki,
bundan böyle İsteyen dernekler Alındı Belgesi Kayıt Defteri, Demirbaş
Defteri ve Envanter Defterlerini tutmayabileceklerdir.
Yine yapılan değişiklik sonucunda bundan böyle,
2.
Derneklerce
tutulan Büyük Defter (Defter-i Kebir)’in onay zorunluluğu kaldırılmıştır.
Yapılan değişiklik neticesinde, Yönetmeliğin 36. maddesinin birinci
fıkrasının son cümlesi;
“Ancak, Yevmiye Defteri, kullanılacağı yıldan önce gelen son ayda, her
yıl yeniden tasdik ettirilir.” şeklinde değiştirilmiştir.
Bundan böyle,
Bilanço esasına göre defter tutan Dernekler, gelecek yıl içerisinde
tutacakları Yevmiye Defterlerini içinde bulundukları yılın Aralık ayında tasdik
ettirmek zorundadır.
Derneklerce form ve sürekli form şeklinde tutulan ve İl Dernekler
Müdürlükleri veya noterlere onaylatılarak kullanılan defterlerin (yevmiye
defteri hariç) her yıl yeniden onaylatılması zorunluluğu kaldırılmıştır.
Bundan böyle,
İşletme esasına göre defter tutan dernekler tüm defterlerini, Bilanço
esasına göre Defter tutan dernekler ise Yevmiye Defteri hariç tüm defterlerini
sayfaları bitene kadar kullanabilecektir.
3.
Gelir ve Gider
Belgelerine İlişkin Değişiklikler
Derneklerin Gelir ve Giderlerinin
belgelendirilmesine ilişkin hususları düzenleyen Yönetmeliğin 38. Maddesi
aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir;
“Madde 38 – Dernek gelirleri alındı belgesi ile tahsil
edilir. Dernek gelirlerinin bankalar aracılığı ile tahsili halinde banka
tarafından düzenlenen dekont veya hesap özeti gibi belgeler alındı belgesi
yerine geçer.
Dernek giderleri ise fatura, perakende
satış fişi, serbest meslek makbuzu gibi harcama belgeleri ile yapılır. Ancak,
31.12.1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesi kapsamında bulunan
ödemeler için 04.01.1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi
Usul Kanunu
hükümlerine göre gider pusulası düzenlenir. Bu kapsamda da bulunmayan ödemeler
için Ek-13’te yer alan Gider Makbuzu veya banka dekontu gibi belgeler harcama
belgesi olarak kullanılır.
Dernekler tarafından kişi, kurum veya
kuruluşlara yapılacak bedelsiz mal ve hizmet teslimleri Ek-14’te yer alan Ayni
Yardım Teslim Belgesi ile yapılır. Kişi, kurum veya kuruluşlar tarafından
derneklere yapılacak bedelsiz mal ve hizmet teslimleri ise Ek-15’te yer alan
Ayni Bağış Alındı Belgesi ile kabul edilir.
Bu belgeler; Ek-13, Ek-14 ve Ek-15’te
gösterilen biçim ve ebatta, müteselsil seri ve sıra numarası taşıyan, kendinden
karbonlu elli asıl ve elli koçan yaprağından meydana gelen ciltler veya
elektronik sistemler ve yazı makineleri aracılığıyla yazdırılacak form veya
sürekli form şeklinde, dernekler tarafından bastırılır. Form veya sürekli form
şeklinde bastırılacak belgelerin, belirtilen nitelikte olması zorunludur.
Bastırılan belgelerin adedi ile seri ve
sıra numaralarının, onbeş gün içinde basımevleri tarafından mülki idare
amirliğine bildirilmesi zorunludur.”
Yapılan değişiklik ile derneklerce, Gider Pusulası ve Gider Makbuzu
düzenlenecek hal ve durumlar ayrı ayrı izah edilmiş olup, Dernekler bundan
böyle, Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesi kapsamında bulunan ödemeleri
için 04.01.1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre gider
pusulası düzenleyeceklerdir.
Gider Pusulası düzenlemeyi gerektirmeyen ödemeler(burs ödemesi,
nakdi yardım vb.) karşılığında alınan Banka Dekontu’da gider belgesi
sayılacaktır.
Yine dernekler tarafından kişi, kurum veya kuruluşlara yapılacak
bedelsiz mal ve hizmet teslimleri için kullanılan Ayni Yardım Teslim Belgesi
düzenlenirken bir kişiye yapılacak yardımlar için Ek-14/A, birden
çok kişiye yapılacak yardımlar için ise Ek-14/B olarak iki ayrı şekilde
düzenlenecektir.
Diğer taraftan yukarıda detayı verilen Ek-13, Ek-14 ve Ek-15’ i basan
basımevlerinin, bastıkları bu belgelerin seri ve sıra numaraları ile adedini
onbeş gün içinde mülki idare amirliğine bildirmeleri gerekmektedir.
4.
Kaybolan
ve/veya Çalınan Alındı Belgelerinin Bildirimi
Dernekler Yönetmeliğinin 44. Maddesinin son fıkrasında yer alan “Alındı
belgelerinden kaybolan veya çalınanlar bir tutanak ile tespit edilir ve en kısa
sürede dernekler birimlerine bildirilir. Gerekli işlemlerin yapılması için
durum, dernekler birimleri tarafından Cumhuriyet başsavcılıklarına intikal
ettirilir.” hüküm kaldırılmıştır.
Dernekler bundan böyle,
Kaybolan ve/veya çalınan Alındı Belgeleri konusunda herhangi bir
zorunlu işlem yapmayacak, Kayıp Alındı belgeleri hususunda İl Dernekler
birimlerine herhangi bir bildirimde bulunmayacaklardır.
5.
Dernek Adına
Gelir Tahsil Edecek Kişiler ve Yetki Belgesi
Dernek adına Gelir tahsil edecek ve bu amaçla düzenlenecek olan Dernek
Gelirleri Alındı Belgesini tanzim ve imza edecek olan kişi veya kişilerin
yetkilendirilmesi hususunu düzenleyen Yönetmeliğin 46. Maddesi aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir;
“Madde 46 – Yönetim kurulu asıl üyeleri
hariç, dernek adına gelir tahsil edecek kişi veya kişiler, yetki süresi de
belirtilmek suretiyle, yönetim kurulu kararı ile tespit edilir. Gelir tahsil
edecek kişilerin açık kimliği, imzası ve fotoğraflarını ihtiva eden ve Ek-19’da
yer alan Yetki Belgesi dernek tarafından iki nüsha olarak düzenlenerek, dernek
yönetim kurulu başkanınca onaylanır. Yönetim kurulu asıl üyeleri yetki
belgesi olmadan gelir tahsil edebilir.
Yetki belgelerinin süresi yönetim kurulu
tarafından en çok bir yıl olarak belirlenir. Süresi biten yetki belgeleri birinci
fıkraya göre yenilenir. Yetki belgesinin süresinin bitmesi veya adına yetki
belgesi düzenlenen kişinin görevinden ayrılması, ölümü, işine veya görevine son
verilmesi, derneğin kendiliğinden dağıldığının tespit edilmesi veya fesih
edilmesi gibi hallerde, verilmiş olan yetki belgelerinin dernek yönetim
kuruluna bir hafta içinde teslimi zorunludur. Ayrıca, gelir toplama yetkisi
yönetim kurulu kararı ile her zaman iptal edilebilir.”
Yapılan değişiklik ile bundan böyle,
Dernek Yönetim Kurulu asil üyeleri,
adlarına yetki belgesi düzenlenmeden Dernek adına gelir tahsil etme yetkisine
haiz olacaklardır,
Dernek Yönetim Kurulu asil üyeleri dışında herhangi bir kişiye dernek
adına gelir toplama yetkisi verilmek istendiği takdirde, yetki verilecek kişi
adına Ek:19’da yer alan Yetki Belgesi düzenlenecektir. Dernek YK üyesi
dışındaki kişilere verilecek olan bu Yetki Belgesinin süresi en çok 1 yıl
olacak, süresi dolan Yetki Belgesi Dernek Yönetim Kurulu kararı ile yeniden
çıkarılabilecek, verilen Yetki Belgeleri Dernek Yönetim Kurulu kararı ile
herhangi bir anda iptal edilebilecektir.
6.
Dernek
Adlarında İzinle Kullanılacak Kelimeler
Dernek adlarında; Türk, Türkiye, Milli, Cumhuriyet, Atatürk,
Mustafa Kemal kelimeleri ile bunların baş ve sonlarına getirilen eklerle
oluşturulan kelimeleri kullanmak isteyen derneklerin bakanlığa yapacakları
başvurularda aranacak şartlar değiştirilmiş olup bundan böyle bu amaçla başvuru
yapacak derneklerde;
a) En az bir yıldan beri faaliyette bulunması,
b) Amacı ve bu amacı gerçekleştirmek için giriştiği faaliyetler ve yaptığı
hizmetler ile gelecekte yapılması düşünülen işlerin; üyelerinin dışında topluma
yararlı sonuçlar verecek nitelikte olması,
c) Benzer amaçlı dernekler arasında en çok üyeye sahip olması,
ç) Son üç yıl içinde, kendi üyeleri dışında ulusal veya
uluslararası alanda yaptığı en az üç proje veya faaliyetini belgelendirmesi,
d) Yerleşim yerinin bulunduğu il dışında, en az üç ilde şube veya
temsilciliğinin bulunması,
e) Bu konuda genel kurulunda karar almış olması.”
Şartları aranacaktır.
7.
Dernek
Lokallerine İlişkin Değişiklikler
Yönetmeliğin 61 inci maddesinin başlığı “Alkollü İçki Kullanılması
Ve Canlı Müzik Yayını” şeklinde, birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş;
“Dernek lokallerinde alkollü içki
kullanılması mülki idare amirinin iznine bağlıdır. Ancak, alkollü içki izni
verilebilmesi için dernek lokalinin içkili yer bölgesi içinde bulunması
zorunludur. Yetkili mercilerden alkollü içki satış belgesi alamayan veya
bu belgesi iptal edilmiş derneklerin lokallerinde alkollü içki verilemez ve
alkollü içki kullanılamaz.”
Aynı maddeye aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.
“Dernek lokallerinde, halkın huzur ve sükûnu ile kamu istirahatı
açısından sakınca bulunmaması kaydıyla yapılacak ölçüm ve kontrolü müteakip,
mülki idare amirinin kararıyla canlı müzik izni verilir. Canlı müzik lokal
açma ve işletme izin belgesine işlenmez. Ancak, görevliler sorduğu zaman
gösterilebilecek şekilde işyerinde bulundurulur.
Canlı müzik izni verilen yerlerde, belirlenen saatler dışında ve
ilgili mevzuatta belirtilen ses seviyelerinin üstünde halkın huzur ve
sükûnunu bozacak şekilde yayın yapılması durumunda izin iptal edilir. Bu
hususlar, canlı müzik izni verilirken derneğe tebliğ edilir.
Dernek yöneticileri veya 60 ıncı maddede belirtilen sorumlu müdürler,
canlı olarak veya elektronik cihazlarla yapılan müzik yayınının tespit edilen
saatleri aşmamasını ve gerekli ikaz levhalarının asılmasını sağlar.”
Yine Yönetmeliğin 66 ncı maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
“Kumar oynatıldığı, izinsiz içki kullanıldığı, umuma açık yer
durumuna geldiği veya yazılı uyarıya rağmen, 63 üncü maddede belirtilen
lokal yönergesine veya bu Yönetmelikte belirtilen lokaller ile ilgili diğer usul
ve esaslara aykırı hareket edildiği tespit edilen lokaller, mülki idare amiri
tarafından otuz günü geçmemek üzere geçici süreyle faaliyetten men edilir.”
Yönetmeliğin 67 nci maddesine ise aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“Lokal açma ve işletme izin belgesi iptal edilen derneklerin lokal
açma başvuruları, iptal tarihinden itibaren bir yıl geçmedikçe incelemeye
alınmaz.”
Lokal olarak açılacak yerler ile Okul öncesi eğitim, ilk ve orta
öğretim resmi ve özel okul binaları ile özel eğitime muhtaç bireylerin devam
ettikleri kurumlar arasındaki mesafenin ölçülmesine ilişkin olarak;
Yönetmeliğin 71 inci maddesinin ikinci fıkrasının ikinci cümlesi; “Bu
tespitleri yaptırmaya Lokal Açma ve İşletme İzin Belgesini veren mülki idare
amirliği yetkilidir.” şeklinde değiştirilerek,
Mesafenin ölçülmesi konusunda, il
dernekler müdürlükleri yerine, lokal açma ve işletme izin belgesini veren
İlgili mülki amirlik (kaymakamlık)’ in yetkili olması kuralı getirilmiştir.
8.
Kamu Kurum ve
Kuruluşları İle Yürütülen Ortak Projeler
Derneklerin Kamu Kurum ve Kuruluşları ile ortak yürüttükleri projeler
ilişkin olarak Yönetmeliğin 91 inci maddesinin son fıkrasında;
“Gerekli görülen hallerde protokol, proje
ve diğer belgelerin bir örneğinin dernekler birimine verilmesi istenir.”
Şeklinde değişiklik yapılarak, Kamu kuruluşları ile ortak yürütülen projelerde yönetmeliğin önceki halinde bildirimi zorunlu olan Ek-23 Proje Bildirimi yürürlükten kaldırılmıştır.
Şeklinde değişiklik yapılarak, Kamu kuruluşları ile ortak yürütülen projelerde yönetmeliğin önceki halinde bildirimi zorunlu olan Ek-23 Proje Bildirimi yürürlükten kaldırılmıştır.
9.
Genel Kurula
Çağrı Usullerine İlişkin Değişiklikler
Dernek Genel Kurullarına çağrı usullerine ilişkin olarak Yönetmeliğin
14. maddesinin birinci fıkrası;
“Yönetim kurulu, dernek tüzüğüne göre
genel kurula katılma hakkı bulunan üyelerin listesini düzenler. Genel kurula
katılma hakkı bulunan üyeler; en az onbeş gün önceden, toplantının günü, saati,
yeri ve gündemi en az bir gazetede veya derneğin internet sayfasında ilan
edilmek, yazılı olarak bildirilmek, üyenin bildirdiği elektronik posta
adresine ya da iletişim numarasına mesaj gönderilmek veya mahalli
yayın araçları kullanılmak suretiyle toplantıya çağrılır. Bu çağrıda,
çoğunluk sağlanamaması sebebiyle toplantı yapılamazsa, ikinci toplantının hangi
gün, saat ve yerde yapılacağı da belirtilir. İlk toplantı ile ikinci toplantı
arasındaki süre yedi günden az, altmış günden fazla olamaz.”
Şeklinde değiştirilmiş olup, bundan böyle dernekler üyelerini Genel Kurula çağırırken;
Şeklinde değiştirilmiş olup, bundan böyle dernekler üyelerini Genel Kurula çağırırken;
Derneğin internet sayfasında ilan,
Dernek Üyesinin bildirdiği elektronik
posta adresine mail,
Sabit yada GSM numarasına SMS
gönderilmesi,
Mahalli yayın araçlarının kullanılması, (Örneğin
belediye hoparlöründen sesli ilan, yerel radyodan ilan vb.)
Gibi duyuru şekillerini de
kullanabileceklerdir.
10.
Genel Kurul
Sonuç Bildirimine İlişkin Değişiklikler
Dernek Genel Kurulları sonucunda ilgili mülki amirliğe verilmesi
gereken Genel Kurul Sonuç Bildirimi ve eklerine ilişkin olarak Yönetmeliğin 17.
maddesinin birinci fıkrasında;
“Olağan veya olağanüstü genel kurul
toplantılarını izleyen otuz gün içinde, yönetim ve denetim kurulları ile
diğer organlara seçilen asıl ve yedek üyeleri içeren ve Ek-3’te yer alan
Genel Kurul Sonuç Bildirimi mülki idare amirliğine verilir. Genel kurul
toplantısında tüzük değişikliği yapılması halinde; genel kurul toplantı
tutanağı, tüzüğün değişen maddelerinin eski ve yeni şekli, her sayfası
yönetim kurulu üyelerinin salt çoğunluğunca imzalanmış dernek tüzüğünün son
şekli, bu fıkrada belirtilen süre içinde ve bir yazı ekinde mülki idare
amirliğine verilir.”
Şeklinde değişiklik yapılmış, yapılan değişiklik ile evvelce Genel
Kurul Sonuç Bildirimi ile birlikte mülki amirliğe verilmesi mecbur olunan
ekler yürürlükten kaldırılmıştır. Bundan böyle Dernekler Genel
Kurulları sonucunda mülki amirliğe yalnızca Ek:3 Genel Kurul Sonuç Bildirimini
vereceklerdir.
Diğer taraftan Yönetmeliğin eski halinde “Tüzük değişikliği
yapılmışsa, tüzüğün değişen maddelerinin yeni ve eski şekli ile dernek
tüzüğünün son şeklinin her sayfası yönetim kurulunca imzalanmış örneği”
istenmekte iken yapılan değişikliklerle,
Dernek Genel Kurulunda Tüzük Değişikliği
yapılmış ise bundan böyle;
Yalnızca “Genel Kurul Toplantı Tutanağı" ile "Dernek
Tüzüğünün Yalnızca Son Şekli" mülki amirliğine verilecek,
Değişen Tüzüğün tüm sayfalarının yönetim
kurulu üyelerinin tamamı yerine, Yönetim Kurulu üyelerinin salt çoğunluğunca
imzalanması yeterli olacaktır.
11.
Yurtdışından
Yardım Alma Bildirimi
Yönetmeliğin 19. Maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş,
“Madde 19 – Yurtdışından yardım alacak olan dernekler Ek-4’te
belirtilen Yurtdışından Yardım Alma Bildirimini doldurup mülki idare
amirliğine bildirimde bulunurlar.”
Olup, Yönetmeliğin 20. maddesi yürürlükten kaldırılmış ve yine
Yönetmeliğin Ek-4'ü değiştirilmiştir.
Yurtdışından yardım alan dernekler bundan böyle,
Yurtdışından Yardım Alma Bildirimini iki nüsha yerine bir nüsha
olarak vereceklerdir.
Yurtdışından Yardım Alma Bildiriminin ekinde "Yardımın
aktarıldığı hesaba ilişkin dekont", "Ekstre" "Protokol",
"Sözleşme", Yetkili Organın Karar Örneği", ve
benzeri belgeler verilmeyecektir.
Yine bildirimin mülki amirlikçe onaylı bir suretinin ilgili bankaya
ibraz edilmek üzere başvuru sahibine verilmesi uygulaması da kaldırılmıştır.
12.
Yabancı Dernek ve Vakıflara İlişkin
Değişiklikler
Yönetmeliğin 23. maddesinin birinci fıkrasında yer alan “(Ek-7)’de”
ibaresi “Ek-9’da” şeklinde değiştirilmiş, Yine 27. maddesinin birinci
fıkrasının ikinci cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Ayrıca, temsilcilik veya şube açma başvurularında Ek-9’da yer alan
örnek statüdeki bilgileri ihtiva eden statünün de verilmesi zorunludur.”
Yapılan bu değişikliklerle Dernekler Yönetmeliğinin Ek-7'si
yürürlükten kaldırılarak, Ek-9'u değiştirilmiş, bunun sonucunda; merkezi
Türkiye dışında bulunan yabancı dernek, vakıf ve kâr amacı gütmeyen
kuruluşların Türkiye'de temsilcilik veya şube açma başvurularında vermeleri
gereken bildirimler, Ek-9 olarak tek bir belgede bütünleştirilmiştir.
13.
Diğer Eklerde Yapılan Değişiklikler
Yapılan değişiklikler ile Dernekler Yönetmeliğin Ek-2, Ek-3, Ek-4,
Ek-6, Ek-9, Ek-12, Ek-13, Ek-14, Ek-16, Ek-17, Ek-18, Ek-19, Ek-21, Ek-22,
Ek-24, Ek-25 ve Ek-26'sı değiştirilmiş, Ek-7 ve Ek-23'ü yürürlükten
kaldırılmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder