Ülkenin önemli bir sorununu
çözmeye yönelik yasal düzenlemelernden biri imar barışı olmuştu. Bu vesileyle
birçok sorunlu bina için iskan alma olanağı sağlanmış, böylece kanayan bir yara
için çözüm (yasal şartlar var tabi) bulunmuştu. Doğal olarak düzenleme
çerçevesinde “iskan şartlarının gerçekleşmesi için” belirgin parametrelerle bir
bedel ödeneceği tabiydi. Bunlar için de çeşitli kademelereve baremler oluştu.
Yapının fiili hali ile ilgili bedel ödenerek ki yasa metninde “Kayıt Bedeli”
olarak geçiyor tescil yapılıyor. Daha sonra Çevre bakanlığı yaptığı
düzenlemelerde bu bedelden “Kayıt Belgesi Bedeli” olarak bahsetti. Dayanakları
ise İmar yasası ve Belediye Gelirleri yasasıydı.
Konu ile ilgili görüşümüz
ödenen bedelin bir “iskan harcı” olduğu ( basitçe binadaki fazla bölümler için
ödenen bedel iskan harcının ikmali olabilir ) bu nedenle de TDHP ve Vergi
Yasaları çerçevesinde bir “Gider” olduğu doğrultusundaydı. Yine Gider
olabileceği gibi Bina maliyetine eklenerek amortisman ayrılabileceğine dair
görüşler de var ki bu bir tercih meselesidir ve itirazımız da yok.
Ancak Mali idarenin aşağıda
paylaştığımız konu ile ilgili Özelgesi hiç böyle düşünmüyor. Özellikle
renklendirdiğimiz bölüme katılmamız mümkün değil.
“40. Madde;
6. (2772 sayılı Kanunun 5'inci
maddesiyle değişen bent) İşletme ile ilgili olmak şartıyla; bina, arazi, gider, istihlak,
damga, belediye vergileri, harçlar ve kaydiyeler gibi ayni vergi, resim ve
harçlar;”
GVK Yasa tarihi 31/12/1960 – 2772
sayılı Yasa Tarihi ise 31/12/1982”
Yasanın ilgili bendi ile yayın tarihleri
belli. Yasa koyucunun yayın tarihinde gelecekle ilgili bir atıfta bulunmasını
beklemek hayalcilik olur, ancak “kaydiyeler”
terimini yasa metnine koyduğunu da görmek gerekir, “Kaydiye
= Kayıt İçin Alınan Para”. Nerden bilinecek ki seneler sonra çıkacak bir af
yasasında alınacak harç için “Kayıt Bedeli” deneceğini. Ancak kanun maddesinin
açıkça tarif ettiği “Kayıt Bedelinin” bu
kapsamda olmadığını açıklamak yasa maddesiyle açıkça çelişmiş.
7143 sayılı yasanın lafzı da amacı da iskan
meselesini çözmek olduğuna göre “Özün Önceliği” kuralına göre bunun ilgili
maddedede geçen terimlerden olmadığından bahisle (harç olduğu bir gerçek) gider
yazılamayacağını söylemek hiç uygun olmamış.
Mali
İdarenin konu ile ilgili daha uygun bir yorum getirmesi beklentisiyle,
içeriğine katılmadığımız özelgeyi bilginize sunuyoruz.
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
……..Vergi Dairesi Başkanlığı
(Gelir Kanunları Gelir ve Kurumlar Vergileri Grup Müdürlüğü)
|
|
.… 2018
|
|||
|
Sayı
|
:
|
|
|
|
|
Konu
|
:
|
7143 sayılı Kanun'un 16'ncı maddesi
kapsamında yapılan imar barışına istinaden ödenen kayıt bedelinin, taşınmazın
maliyetine eklenip eklenemeyeceği ya da gider yazılıp yazılmayacağı hk.
|
|
|
…………….
……...
ŞİRKETİ
…………………….
|
İlgi
|
:
|
………….. tarihli ve ……………. sayılı özelge talep
formu.
|
İlgide kayıtlı özelge talep formunda, …… Vergi Dairesi
Müdürlüğünün …………… vergi kimlik numarasında kayıtlı mükellefi olduğunuz,
Şirketinize ait Kayseri'de bulunan taşınmaz için imar barışından
yararlanılacağı, imar barışı kapsamında yapılacak %5 ödemenin gider yazılıp
yazılmayacağı ya da taşınmazın maliyetine eklenip eklenmeyeceği hususlarında
bilgi talep edildiği anlaşılmakta olup konu hakkında Başkanlığımız görüşleri
aşağıda açıklanmıştır.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6 ncı maddesinde;
kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi
kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı, safî kurum kazancının tespitinde Gelir
Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hüküm
altına alınmış olup safi kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun 40
ıncı maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanununun 8 inci maddesinde sayılan
giderlerin indirilebilmesi mümkündür.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun "İndirilecek
Giderler" başlıklı 40 ıncı maddesinin birinci fıkrasının; (6) numaralı
bendinde işletme ile ilgili olmak şartıyla, bina, arazi, gider, istihlak,
damga, belediye vergileri, harçlar ve kaydiyeler gibi ayni vergi, resim ve
harçlar, (7) numaralı bendinde ise Vergi Usul Kanununa göre
hesaplanan amortismanlar, ticari kazancın safi tutarının tespitinde
indirilebilecek giderler arasında sayılmıştır.
Buna göre, şirketiniz aktifine kayıtlı taşınmaz için, 7143 sayılı
Kanunun 16 ncı maddesine göre yararlanacağınız imar barışına istinaden ödenecek
"Kayıt Bedeli" Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinin birinci
fıkrasının (6) numaralı bendi kapsamına girmediğinden dolayı söz konusu
ödemenin kurum kazancının tespitinde doğrudan gider olarak indirilmesi mümkün
bulunmamaktadır.
Öte yandan, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun;
- 262 nci maddesinde, "Maliyet bedeli, iktisadi bir
kıymetin iktisap edilmesi veyahut değerinin artırılması münasebetiyle yapılan
ödemelerle bunlara müteferri bilumum giderlerin toplamını ifade eder.",
- 269 uncu maddesinde, "İktisadi işletmelere dahil
bilumum gayrimenkuller maliyet bedelleri ile değerlenir.
Bu kanuna göre, aşağıdaki yazılı kıymetler gayrimenkuller gibi
değerlenir:
1.Gayrimenkullerin mütemmim cüzüleri ve teferruatı;
2. Tesisat ve makinalar;
3. Gemiler ve diğer taşıtlar;
4. Gayrimaddi haklar.",
- 270 inci maddesinde, "Gayrimenkullerde, maliyet
bedeline, satınalma bedelinden başka, aşağıda yazılı giderler girer:
1. Makina ve tesisatta gümrük vergileri, nakliye ve montaj
giderleri;
2. Mevcut bir binanın satın alınarak yıkılmasından ve arsasının
tesviyesinden mütevellit giderler.
Noter, mahkeme, kıymet takdiri, komisyon ve tellaliye giderleri
ile Emlak Alım ve Özel Tüketim Vergilerini maliyet bedelini ithal etmekte veya
genel giderler arasında göstermekte mükellefler serbesttirler.",
- 272 nci maddesinde, "Normal bakım, tamir ve temizleme
giderleri dışında, gayrimenkulü veya elektrik üretim ve dağıtım varlıklarını
genişletmek veya iktisadi kıymetini devamlı olarak artırmak maksadıyla yapılan
giderler, gayrimenkulün veya elektrik üretim ve dağıtım varlıklarının maliyet
bedeline eklenir.
..."
hükümlerine yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen Kanun hükümleri çerçevesinde; şirketiniz
adına kayıtlı taşınmaz için 7143 sayılı Kanunun 16 ncı maddesi uyarınca
yararlanacağınız imar barışına istinaden ödenecek olan kayıt bedelinin,
taşınmazın iktisadi kıymetini artıran giderler kapsamında değerlendirilmesi ve
söz konusu taşınmazın maliyet bedeline eklenmesi gerekmektedir.
Ayrıca, taşınmazın amortisman süresinin tamamlanmamış olması
halinde, maliyet bedeline dahil edilecek söz konusu tutarın taşınmazın kalan
amortisman süresine göre itfa edilmesi; taşınmazın amortisman süresinin
tamamlanmış olması halinde ise, maliyet bedeline eklenen söz konusu tutarın
taşınmaza ilişkin faydalı ömür ve amortisman oranı dahilinde aktife alındığı
tarihten itibaren itfa edilmesi icap etmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
