BES ile
ilgili gelişmelere göz atmaya devam ediyoruz. Daha önce bahsettiğimiz basın
açıklamasıyla yapılan bildirimler yasal zemine oturmaya başladı. Ancak yinede
farklı yetki merkezlerince yayınlanan bilgileri derli toplu takip edebilmek de
bir hayli meşakkatli. 2.1.2017 tarihli RG’de yayınlanan yönetmelikle bazı
bilgiler yerine oturdu ancak 26.11.2016 tarihli Başbakanlık Genelgesi ile Hazine Müsteşarlığından (Sigortacılık Genel
Müdürlüğü) tarafından yayınlanan sektörel genelge de ( ki konunun diğer
yanındaki aktör ) bir hayli teferruat içeriyor. Bu arada otomatik cayma hakkı
ile ilgili uygulama da kesin olarak belli oldu bölümü aşağıya alıyoruz
özellikle ;
Bireysel Emeklilik
Sistemi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’ten;
“MADDE 7 –…..
(2) Emeklilik gelir
sözleşmeleri, Kanunun Geçici 1 inci maddesi kapsamında yapılan aktarımlarla
kurulan sözleşmeler, başka şirketten aktarımla kurulan sözleşmeler ile hak
kazanılan birikimin transfer yoluyla aktarılması işlemleri hariç, ilgisine göre
katılımcı, sponsor veya işveren, Müsteşarlıkça belirlenen belgelerin
imzalanmasını veya onaylanmasını müteakip iki ay içinde cayma hakkına sahiptir.
Cayma halinde durum, güvenli elektronik
iletişim araçlarıyla yahut postayla şirkete bildirilir. Cayma bildiriminin
şirkete ulaştığı tarih itibarıyla cayma hakkı kullanılmış sayılır. En geç cayma
bildiriminin şirkete ulaşmasını takip eden iş günü verilen ödeme talimatları
iptal ettirilir ve katılımcının bireysel emeklilik hesabında bulunan birikim
bildirimin şirkete ulaşmasını müteakip on iş günü içinde ödeyene iade edilir.
Bu kapsamda, şirketçe fon toplam gider
kesintisi haricinde yapılan diğer tüm kesintiler de aynı süre içinde ilgiliye
iade edilir. Ödemenin geciktirilmesi durumunda doğan zararlar 04/12/1984
tarihli ve 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunun 2 nci
maddesi çerçevesinde belirlenen ticari işler için uygulanacak temerrüt faizi de
yürütülerek karşılanır.
“MADDE 20 -….
(6) Katılımcının,
teklifin imzalandığı veya onaylandığı tarihten sonra cayma hakkını kullanarak
sözleşmeyi sonlandırması halinde varsa tahsil edilmiş giriş aidatı iade
edilir.”
Cayma hakkı
MADDE 22/E – (1)
İlgili emeklilik planına göre çalışanın ücretinden kesilmek suretiyle yapılan
ilk katkı payının şirket hesaplarına nakden intikal ettiği tarihi takip eden
işgünü emeklilik planına dâhil edildiği şirket tarafından çalışana posta
yoluyla veya güvenli elektronik iletişim araçları ile bildirilir. Çalışan, bu
bildirimi müteakip iki ay içinde cayma hakkını kullanabilir. Cayma süresinden
sonra da çalışan dilediği zaman sistemden ayrılabilir. Cayma talebi, çalışan
tarafından posta yoluyla veya güvenli elektronik iletişim araçlarıyla ilgili
emeklilik sözleşmesi hükümlerine göre işverene veya şirkete bildirilir. Cayma bildiriminin
ulaşmasını müteakip on iş günü içinde ödenen katkı payları, varsa hesabında
bulunan yatırım gelirleri ile birlikte çalışana iade edilir. Ödemenin
geciktirilmesi durumunda doğan zararlar 4/12/1984 tarihli ve 3095 sayılı Kanuni
Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunun 2 nci maddesi çerçevesinde belirlenen
ticari işler için uygulanacak temerrüt faizi de yürütülerek karşılanır.
Çalışan katkı payı
ve katkı payının işveren tarafından şirkete aktarılması
Hazine Müsteşarlığından
(Sigortacılık Genel Müdürlüğü) 2016/39 sayılı genelgesinden;
Cayma Süresi
MADDE 10 – (1) Şirket, cayma süresince
otomatik katılım sistemi kapsamında ödenen katkı paylarının değer
kaybetmemesini sağlayacak şekilde fon yönetiminden sorumludur. Bu kapsamda,
cayma süresi boyunca çalışanın birikiminin yönlendirildiği fonda ortaya çıkması
muhtemel değer kayıpları (fon pay değerinin düşmesi, fon işletim gideri
kesintisi neticesinde v.b. nedenlerle), çalışanın cayma hakkını kullanıp
kullanmadığına bakılmaksızın her halükarda şirket tarafından karşılanır.
(2) Cayma hakkını kullanmamış çalışanların cayma süresi
sonunda birikimleri kontrol edilir ve varsa değer kaybı şirket tarafından cayma
süresinin sonunda giderilir. Cayma süresi sonunda, çalışanın bireysel emeklilik
hesabında asgari olarak kendisinden tahsil edilen katkı payı tutarının
bulunması esastır.
(3) Cayma hakkını
kullanan çalışanlar içinse söz konusu işlem çalışanın ayrılması esnasında
yapılır.
Alıntıladığımız bölümler dışında da fon yönetimleri ve sistemleri
konusunda da birçok madde var ancak tamamını buraya almak çok da efektif değil
gelişmeler ışığında önemli başlıklara da ayrıca değineceğiz. Son olarak dikkat
çekici son derece önemli iki konuyu da belirtelim.
1.
Zorunlunun
dışında sahip olduğunuz bir BES sözleşmesi varsa bunun varlığı otomatik
katılıma engel değil.
2.
İkinci
zorunlu BES uygulamasına katılırsanız Devlet katkısının yıllık üst sınır bu
sözleşme için ayrı uygulanacak. Yani 2017 yılı için asgari ücret 1.777,50 TL
olarak açıklandı, yıllık tutar 21.300,-- TL olduğuna göre % 25 Devlet katkısı
yıllık 5.332,50 TL’yi geçemez. İşte bu sınır iki ayrı poliçe için ayrı ayrı
hesaplanır.
Yayınlanan yönetmelik ve Başbakanlık Genelgesinin tam metni
aşağıdadır.
ÇALIŞANLARIN İŞVERENLERİ ARACILIĞIYLA OTOMATİK OLARAK EMEKLİLİK
PLANINA DAHİL EDİLMESİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK
02.01.2017 RG 29936
Amaç
MADDE
1- (1) Bu
Yönetmeliğin amacı; çalışanların işverenleri aracılığıyla otomatik
olarak emeklilik planına dahil edilmesi uygulaması
kapsamında, emeklilik planına dahil edilecek
işyerleri ile çalışanları,
çalışanların ücretinden kesilecek çalışan katkı payı oranını
ve bu kapsamdaki uygulama usul
ve esaslarını belirlemektir.
Kapsam
MADDE
2- (1) Bu
Yönetmelik; Türk vatandaşı veya 29/5/2009 tarihli ve 5901 sayılı Türk
Vatandaşlığı Kanununun 28 inci maddesi kapsamında olup 31/5/2006 tarihli ve
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerine göre çalışanlardan; işverenin
kapsama alınma tarihi itibarıyla çalışmakta olan kırkbeş yaşını doldurmamış kişileri,
ilgili işverene bağlı olarak işverenin kapsama alınmasından sonra işe başlayan
ve işe başladığı tarihte kırkbeş yaşını doldurmamış kişileri ve bu çalışanları
istihdam eden işverenleri kapsar.
ayanak
MADDE 3-
(1) Bu Yönetmelik, 28/3/2001
tarihli ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununun
ek 2 nci ve geçici 2 nci maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4-
(1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında;
a)
Kamu idaresi: Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı hariç olmak üzere, 5510 sayılı Kanunda tanımlanan kamu
idarelerini,
b)
İşveren: İlgisine göre kamu idaresini ve/veya özel sektör işverenini,
ifade
eder.
Kamu
idarelerinde çalışanların kapsama alınması
MADDE
5- (1) Kamu idareleri, merkez ve/veya taşra
birimleri adına bir veya birden fazla emeklilik şirketiyle emeklilik sözleşmesi
imzalanmasına ilişkin olarak yetkili yöneticilerini belirler.
(2) 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (a) ve (c) bentlerine göre, 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun eki (I), (II),
(III) ve (IV) sayılı cetvellerde yer alan kamu idarelerinde 1/4/2017 tarihi
itibarıyla mevcut çalışanlar 1/4/2017 tarihinden itibaren ilgili emeklilik
planına dahil edilir.
(3) 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (a) ve (c) bentlerine göre, diğer kamu idarelerinde 1/1/2018 tarihi
itibarıyla mevcut çalışanlar 1/1/2018 tarihinden itibaren ilgili emeklilik
planına dahil edilir.
(4) Bu maddenin ikinci ve üçüncü fıkralarında
belirtilen tarihlerde veya bu tarihlerden daha sonra ilgili kamu idarelerinde
işe başlayanlar, işe başladığı tarih itibarıyla kendiliğinden ilgili emeklilik
planına dahil edilir.
Özel sektörde çalışanların kapsama alınması
MADDE 6-
(1) Bu Yönetmelik kapsamında olup 5510
sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre özel
sektörde istihdam edilen çalışanlar, bu madde esaslarına göre, işverenin bir
veya birden fazla emeklilik şirketi ile imzalamış olduğu sözleşme kapsamında ilgili
emeklilik planına dahil edilir.
(2) Bu çerçevede;
a)
Çalışan sayısı bin ve üzerinde olan bir işverene bağlı olarak çalışanlar 1/1/2017
tarihinden itibaren,
b)
Çalışan sayısı ikiyüzelli ve üzerinde ancak binden az olan bir işverene bağlı olarak çalışanlar 1/4/2017
tarihinden itibaren,
c)
Çalışan sayısı yüz ve üzerinde ancak ikiyüzelliden az olan bir işverene bağlı olarak
çalışanlar 1/7/2017 tarihinden itibaren,
ç)
Çalışan sayısı elli ve üzerinde ancak yüzden az olan bir işverene bağlı olarak çalışanlar
1/1/2018 tarihinden itibaren,
d)
Çalışan sayısı on ve üzerinde ancak elliden az olan bir işverene bağlı olarak
çalışanlar 1/7/2018 tarihinden itibaren,
e)
Çalışan sayısı beş ve üzerinde ancak ondan az olan bir işverene bağlı olarak
çalışanlar 1/1/2019 tarihinden itibaren,
bu
Yönetmelik kapsamında otomatik olarak emeklilik planına dahil
edilir.
(3)
Bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen tarihlerde veya bu tarihlerden daha sonra kapsama dahil
işverenlere bağlı çalışmaya başlayanlar, hizmet akdinin yürürlüğe girmesiyle
kendiliğinden emeklilik planına dahil edilir.
(4)
Bu madde kapsamında çalışan sayısının belirlenmesinde, birden fazla işyeri olan
işverenler için bütün işyerlerindeki çalışanların toplamı gözönünde
bulundurulur.
(5)
Bu madde kapsamında çalışan sayılarının tespitinde, ikinci fıkrada belirtilen
kapsama alınma tarihleri itibarıyla geçerli Sosyal Güvenlik Kurumu verileri
dikkate alınır. Kapsama alınma tarihini izleyen dönemler bakımından ise bu
tarihi izleyen takvim yılı başları esas alınır. Bir defa kapsama alınan işverenin
çalışan sayısında, kapsama alınma tarihini müteakip gerçekleşen azalmalar
dikkate alınmaz.
Çalışan katkı payının hesaplanması
MADDE 7-
(1) Bu Yönetmelik kapsamındaki çalışanların ücretinden işveren tarafından
kesilecek çalışan katkı payı tutarı, ilgisine göre prime esas kazancın veya
emeklilik keseneğine esas aylığın yüzde üçü oranında hesaplanır. Bu şekilde
hesaplanan çalışan katkı payı tutarının virgülden sonraki kısmı dikkate
alınmaz.
(2)
5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı
Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununa tabi iştirakçi iken, bu tarih
itibarıyla 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi
kapsamına alınanlar ile 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce
5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olarak çalışmış olup 5510 sayılı Kanunun 4
üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine tabi olarak yeniden çalışmaya
başlayanlar için çalışan katkı payı tutarı, emeklilik keseneğine esas aylık
üzerinden hesaplanır.
(3)
Bu maddeye göre hesaplanan çalışan katkı payı tutarı, ilgili işveren tarafından
çalışanın ücretinden kesilerek ilgili emeklilik şirketine aktarılır.
Çalışan katkı payı kesintisine
tabi olmayacak ücret ödemeleri
MADDE 8- (1)
Çalışanın, kapsama alınma tarihinden önceki bir döneme ilişkin çalışması karşılığında,
kapsama alınma tarihi ve sonrasında ödenen ücretlerinden çalışan katkı payı
kesintisi yapılamaz. Ücreti peşin
ödenen çalışanlara, kapsama alınma tarihinden önceki dönemde ödenen ücretlerinden çalışan katkı payı kesintisi
yapılmaz.
Yürürlük
MADDE 9-
(1) Sayıştayın görüşü alınarak hazırlanan bu Yönetmelik 1/1/2017 tarihinde
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 10-
(1) Bu Yönetmelik hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
26.11.2016 Tarih
ve 29900 Sayılı Resmi Gazete
Başbakanlıktan:
Konu :
BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİNE OTOMATİK KATILIM GENELGE 2016/26
Kamu,
sosyal güvenlik sisteminin tamamlayıcısı olarak, bireylerin emekliliğe yönelik
tasarruflarının yatırıma yönlendirilmesi ile emeklilik döneminde ek bir gelir
sağlanarak refah düzeylerinin yükseltilmesi ve ekonomik kalkınmaya katkıda
bulunulmasını teminen oluşturulan bireysel emeklilik sistemine otomatik
katılım, cayma hakkı olmak üzere çalışanların işverenleri tarafından bir emeklilik
planına dâhil edilmeleri esasına dayanmaktadır.
Ülkemizde
bireysel emeklilik sistemine otomatik katılım, 4632 sayılı Bireysel Emeklilik
Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununa 6740 sayılı Kanunla eklenen Ek 2’nci
maddenin 01.01.2017 tarihinde yürürlüğe girmesi ile hayata geçirilecektir.
4632
sayılı Kanunun Ek 2’nci maddesi kapsamına 01.01.2017 tarihinden itibaren, 5510
sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4’üncü maddesinin
birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerine göre istihdam edilecek 45 yaşını
doldurmamış çalışanlar ile mevcut çalışanlardan 45 yaşını doldurmamış olanlar
dâhil edilmiştir. Uygulamanın kapsama alacağı işverenler, Bakanlar Kurulu
Kararı ile tespit edilecektir.
Bu
kapsamda, hem kamu kesimi hem de özel sektör işverenleri tarafından yerine
getirilmesi gereken birtakım yükümlülükler bulunmaktadır. Söz konusu
yükümlülüklerin yerine getirilmesi işverenin sorumluluğunda olup, 4632 sayılı
Kanunun Ek 2’nci maddesi uyarınca yükümlülüklerini ifa etmeyen işverenlere
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından idari para cezası
uygulanacaktır.
Buna
göre; işverenler öncelikle, otomatik katılım için emeklilik planı düzenleme
konusunda Hazine Müsteşarlığı tarafından yetkilendirilmiş bir veya birden fazla
emeklilik şirketiyle anlaşmak, merkez ve/veya taşra birimleri adına emeklilik
sözleşmesi imzalanmasına ilişkin olarak yetkili yöneticilerini belirlemek,
kapsamda yer alan çalışanlarına emeklilik planı sunmak ve çalışanın ücretinden
keseceği katkı payını emeklilik şirketine aktarmak zorundadır.
İşveren,
söz konusu katkı payını zamanında emeklilik şirketine aktarmaz veya geç
aktarırsa çalışanın birikiminde oluşan parasal kaybından sorumlu olacaktır.
Konu hakkında detaylı bilgiye www.hazine.gov.tr adresinde yayımlanan
“İşverenlere Yönelik Otomatik Katılım Sistemi Tanıtım Kılavuzu”ndan
ulaşılabilecektir.
Bu
itibarla; bütün kamu kurum ve kuruluşlarının, söz konusu Kanunun gerektirdiği
yükümlülüklerini yerine getirmeleri, veri paylaşımına ve katkı paylarının doğru
hesaplanıp tahsil edilmesine imkân sağlayacak kurum içi tedbirleri almaları
hususunda bilgilerini ve gereğini önemle rica ederim.
Binali
YILDIRIM
Başbakan