6331 sayılı yasa çerçevesinde düzenlemeler devam ediyor.
Uygulama fiilen başlamış olmasına rağmen 50 ve daha az sayıda çalışan bulunan
işyerleri için sürenin 1.1.2014 tarihine ertelenmesi Mecliste konuşulurken bu
düzenlemeler da hazırlanıyor. 17 Temmuz 2013 Tarih ve 28710 sayılı Resmi Gazete’de
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yayınlanan yönetmelik
aşağıdadır.
Tüm bu düzenlemelerde belirgin şekilde İş güvenliği ve
çalışma yerlerindeki konfor standartlarının yasalar kapsamına alındığını ve
aslen ISO standartlarının temel alındığını söylemek mümkün.
İŞYERİ BİNA VE EKLENTİLERİNDE
ALINACAK SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, işyeri
bina ve eklentilerinde bulunması gereken asgari sağlık ve güvenlik şartlarını
belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli
ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
kapsamına giren bütün işyerlerini kapsar.
(2) Bu Yönetmelik;
a) İşyeri dışında kullanılan taşıma araçlarında veya
taşıma araçlarının içindeki işyerlerinde,
b) Yapı ve benzeri geçici veya hareketli iş alanlarında,
c) Maden, petrol ve gaz çıkarma işlerinde,
ç) Balıkçı teknelerinde,
d) Tarım veya orman işyerlerine ait işyeri bina ve
eklentileri hariç, işyerinin sınırları içerisinde olmakla beraber işyeri bina
ve eklentilerinde çalışanları iş sağlığı ve güvenliği açısından etkilemeyecek uzaklıkta
olan veya işyeri bina ve eklentileri ile iş sağlığı ve güvenliği açısından
etkileşim içerisinde olamayacak kadar uzak tarım ve orman alanlarında,
uygulanmaz.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 30
uncu maddesine dayanılarak ve Avrupa Birliğinin 30/11/1989 tarihli ve
89/654/EEC sayılı Konsey Direktifine paralel olarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) İşyeri bina ve eklentileri: İşyerine bağlı çalışılan
alanlar, çalışanların girip çıkılabileceği bina, tesis vb. ile dinlenme, çocuk
emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve mesleki eğitim
yerleri ve avlu gibi diğer eklentileri,
b) Kanun: 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve
Güvenliği Kanununu,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
İşverenlerin Yükümlülükleri
Genel Şartlar
MADDE 5 – (1) İşveren, çalışanların sağlık ve
güvenliğini korumak için;
a) Ek-1’de belirtilen asgari sağlık ve güvenlik
şartlarını yerine getirir.
b) Acil çıkış yolları ve kapılarını her zaman kullanılabilir
durumda tutar.
c) İşyeri bina ve eklentileri ile işyerinde bulunan,
özellikle Ek-1’de belirtilen ekipman ve araç-gereçlerin düzenli olarak teknik
bakımlarını yapar, çalışanların sağlık ve güvenliklerini olumsuz
etkileyebilecek aksaklıkları en kısa zamanda giderir ve gerekli kayıtları
tutar.
ç) İşyeri bina ve eklentileri ile ekipmanlarının, araç ve
gereçlerinin, özellikle havalandırma sistemlerinin uygun hijyen şartlarını
sağlayacak şekilde düzenli olarak temizliğini yapar ve gerekli kayıtları tutar.
d) Risklerden kaynaklanan zararları önlemek veya ortadan
kaldırmak amacıyla güvenlikle ilgili kullanılan, özellikle Ek-1’de belirtilen
ekipman ve araç-gereçlerin periyodik bakım ve kontrolünü yapar ve ilgili
kayıtları tutar.
e) İşyeri bina ve eklentilerinde yeterli aydınlatma,
havalandırma ve termal konfor şartlarını sağlar.
f) İşyerinin düzenini, sağlık ve güvenlik risklerine yol
açmayacak ve çalışanların işlerini rahatça yapacakları şekilde sağlar.
g) Acil durumları ve yangını önleyici ve bunların olumsuz
sonuçlarını sınırlandırıcı gerekli tedbirleri alır, özellikle Ek-1’de
belirtilen ekipman ve araç-gereçlerin periyodik bakım ve kontrolünü yapar,
gerekli kayıtlarını tutar.
ğ) Çalışanların barınma ihtiyacını karşılaması durumunda,
barınma şartlarını çalışanların sağlığını ve güvenliğini koruyacak şekilde
düzenler.
(2) İşveren birinci fıkrada belirtilen hükümleri yerine
getirmek üzere, ihtiyaç duyduğu hallerde, temizlik, periyodik bakım ve
kontroller için, yapılacak işe uygun kişi, kurum ve kuruluşlardan destek
alabilir.
Çalışanların bilgilendirilmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, Kanunun 16 ncı
maddesinde belirtilen hususlar saklı kalmak kaydı ile çalışanları ve çalışan
temsilcilerini, bu Yönetmelikte belirtilen konularda, işyerinde bulunan sağlık
ve güvenlikle ilgili riskler ve alınan tedbirler hakkında bilgilendirir.
Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının sağlanması
MADDE 7 – (1) İşveren, bu Yönetmelikte belirtilen konularda Kanunun 18 inci
maddesine uygun olarak çalışanların veya çalışan temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Uygulama
MADDE 8 – (1) Bu Yönetmelikte belirtilen
tedbirler saklı kalmak kaydı ile Bakanlıkça çıkartılan yönetmelikler başta
olmak üzere, yürürlükteki ilgili diğer mevzuat hükümleri de uygulanır.
(2) Bu Yönetmelik kapsamında yer alan hususlarda
açıklayıcı bir hüküm bulunmaması halinde sırasıyla;
a) İlgili Türk standartları,
b) Avrupa standartları,
c) Uluslararası geçerliliği kabul edilen standartlar,
dikkate alınır.
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 9 – (1) 10/2/2004 tarihli ve 25369
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak
Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik
yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
MADDE 10 – (1) Bu Yönetmelik hükümleri yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 11 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür.
EK-1
İŞYERİ BİNA VE EKLENTİLERİNDE UYGULANACAK
ASGARİ SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI
Genel yükümlülük
1 - İşveren, işyerinin ve yapılan işin niteliğinin ve
risklerinin gerektirdiği her durumda, bu Ekte belirtilen hususları yerine
getirir.
2 – Elektrik, havalandırma ve yangın tesisatıyla ilgili
periyodik bakım ve kontroller 25/4/2013 tarihli ve 28628 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık
ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği[1]
hükümlerine uygun şekilde yapılır.
Binaların yapısı ve dayanıklılığı
3 - İşyeri binaları ile bunlara yapılacak her çeşit ek ve
değişiklikler, yapılan işin özelliğine uygun nitelik ve yeterli sağlamlıkta
inşa edilir. Binaların dayanımına ilişkin değerlendirmelerde 6/3/2007 tarihli
ve 26454 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelikten
ve TS 500 standardından yararlanılabilir.
Elektrik tesisatı
4 - Elektrik tesisatı, yangın veya patlama tehlikesi
oluşturmayacak şekilde projelendirilip tesis edilir ve çalışanlar doğrudan veya
dolaylı temas sonucu kaza riskine karşı korunur.
5 - Elektrik tesisatının projelendirilmesi, kurulması,
malzemesinin ve koruyucu cihazlarının seçimi kullanılacak gerilime ve ortam
şartlarına uygun olarak yapılır ve bakımı, onarımı, kontrolü ve işletilmesi
sağlanır. Bu kapsamda yapılacak testlerde TS HD 60364-4-43 standardı göz önünde
bulundurulur ve gerekli kayıtlar tutulur.
6 - Elektrik tesisinin kurulmasında 30/11/2000 tarihli ve
24246 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri
Yönetmeliği, 4/11/1984 tarihli ve 18565 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği ile 21/8/2001 tarihli ve 24500 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği hükümleri
dikkate alınarak gerekli sağlık ve güvenlik tedbirleri alınır.
7 - Patlayıcı ortam oluşması muhtemel olan iş yerlerinde
elektrik tesisleri 30/12/2006 tarihli ve 26392 4 üncü Mükerrer sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan
Teçhizat ve Koruyucu Sistemler İle İlgili Yönetmelik[2]
hükümlerine uygun şekilde kurulur.
8 - İşyerinin ana pano ve tali elektrik panolarında
seçicilik ilkesine uygun kaçak akım rölesi (artık akım anahtarı) tesis edilir.
9 - Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerin
üretildiği, işlendiği ve depolandığı yerlerde, yüksek bina ve bacalar ile direk
veya sivri çıkıntılar gibi yüksek yerler bulunan binalarda, yıldırıma karşı
yürürlükteki mevzuatın öngördüğü tedbirler alınır ve tesisler kurulur.
Acil çıkış yolları ve kapıları
10 - İşyerlerindeki bütün acil çıkış yolları ve
kapılarının;
a) Doğrudan dışarıya veya güvenli bir alana açılması
sağlanır ve önlerinde ya da arkalarında çıkışı önleyecek hiçbir engel bulunmaz.
b) Herhangi bir tehlike durumunda, bütün çalışanların
işyerini derhal ve güvenli bir şekilde terk etmelerini mümkün kılacak şekilde
tesisi sağlanır. Gerekli durumlarda bu konuyla ilgili planlar hazırlanarak
düzenli tatbikatlar yapılır.
c) Sayısı, nitelikleri, boyutları ve yerleri; yapılan
işin niteliğine, işyerinin büyüklüğüne, kullanım şekline, işyerinde bulunan
ekipmana ve bulunabilecek azami kişi sayısına göre belirlenir. 27/11/2007
tarihli ve 2007/12937 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe
konulan Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik[3]
hükümlerine uygun olması sağlanır.
ç) Acil çıkış kapılarının, acil durumlarda çalışanların
hemen ve kolayca açabilecekleri şekilde olması sağlanır. Bu kapılar dışarıya
doğru açılır. Acil çıkış kapısı olarak raylı veya döner kapılar kullanılmaz.
d) Acil çıkış yolları ve kapıları ile buralara açılan yol
ve kapılarda çıkışı zorlaştıracak hiçbir engel bulunmaması, acil çıkış
kapılarının kilitli veya bağlı olmaması sağlanır.
e) Acil çıkış yolları ve kapıları, 23/12/2003 tarihli ve
25325 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Güvenlik ve Sağlık İşaretleri
Yönetmeliğine uygun şekilde işaretlenir. İşaretlerin uygun
yerlere konulması ve kalıcı olması sağlanır.
f) Aydınlatılması gereken acil çıkış yolları ve
kapılarında, elektrik kesilmesi halinde yeterli aydınlatmayı sağlayacak ayrı
bir enerji kaynağına bağlı acil aydınlatma sistemi bulundurulur.
Yangınla mücadele
11 - İşyerinin büyüklüğüne, yapılan işin özelliğine,
işyerinde bulunan ekipmanlara, kullanılan maddelerin fiziksel ve kimyasal
özelliklerine ve işyerinde bulunabilecek azami kişi sayısına göre, işyerinde
etkili ve yeterli yangın söndürme ekipmanı ile gerektiğinde yangın detektörleri
ve alarm sistemleri bulundurulur.
12 - Yangın söndürme ekipmanları her zaman kullanıma
hazır bulundurularak, bu ekipmanların mevzuatın öngördüğü periyotlarda bakımı
ve kontrolü yapılır. Yangın söndürme ekipmanları kolay kullanılır nitelikte
olur, görünür ve kolay erişilir yerlere konulur ve bu ekipmanların önlerinde
engel bulundurulmaz.
13 - Yangın söndürme ekipmanı ve bulunduğu yerler
Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliğine uygun şekilde işaretlenir.
İşaretler uygun yerlere konulur ve bu işaretlerin kalıcı ve görünür olması
sağlanır.
14 - İşyerlerinde bağımsız kaçış, çıkış ve merdivenler
ile yangınla ilgili bütün özel düzenlemelerin Binaların Yangından Korunması
Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olması esastır.
Kapalı işyerlerinin havalandırılması
15 - Kapalı işyerlerinde çalışanların ihtiyaç duyacakları
yeterli temiz havanın bulunması sağlanır. Yeterli hava hacminin tespitinde,
çalışma yöntemi, çalışan sayısı ve çalışanların yaptıkları iş dikkate alınır.
16 - Çalışma ortamı havasını kirleterek çalışanların
sağlığına zarar verebilecek atıkların ve artıkların derhal dışarı atılması
sağlanır. Boğucu, zehirli veya tahriş edici gaz ile toz, buğu, duman ve fena
kokuları ortam dışına atacak şekil ve nitelikte, genel havalandırma sisteminden
ayrı olarak mekanik (cebri) havalandırma sistemi kurulur.
17 - Mekanik havalandırma sistemi kullanıldığında
sistemin her zaman çalışır durumda olması sağlanır. Havalandırma sisteminin
çalışmaması, iş sağlığı ve güvenliği yönünden tehlikeli ise arızayı bildiren
kontrol sistemi tesis edilir. Mekanik ve genel havalandırma sistemlerinin bakım
ve onarımları ile uygun filtre kullanım ve değişimleri yıllık olarak yetkili
kişilere yaptırılır.
18 - Pasif (suni) havalandırma sistemlerinde hava
akımının, çalışanları rahatsız etmeyecek, çalışanların fiziksel ve psikolojik
durumlarını olumsuz etkilemeyecek, ani ve yüksek sıcaklık farkı oluşturmayacak
şekilde olması sağlanır.
Ortam sıcaklığı
19 - İşyerlerinde termal konfor şartlarının çalışanları
rahatsız etmeyecek, çalışanların fiziksel ve psikolojik durumlarını olumsuz
etkilemeyecek şekilde olması esastır. Çalışılan ortamın sıcaklığının çalışma
şekline ve çalışanların harcadıkları güce uygun olması sağlanır. Dinlenme,
bekleme, soyunma yerleri, duş ve tuvaletler, yemekhaneler, kantinler ve ilk
yardım odaları kullanım amaçlarına göre yeterli sıcaklıkta bulundurulur. Isıtma
ve soğutma amacıyla kullanılan araçlar, çalışanı rahatsız etmeyecek ve kaza
riski oluşturmayacak şekilde yerleştirilir, bakım ve kontrolleri yapılır.
İşyerlerinde termal konfor şartlarının ölçülmesi ve değerlendirilmesinde TS EN
27243 standardından yararlanılabilir.
20 - Yapılan işin niteliğine göre, sürekli olarak çok
sıcak veya çok soğuk bir ortamda çalışılması ve bu durumun değiştirilmemesi
zorunlu olunan hallerde, çalışanları fazla sıcak veya soğuktan koruyucu
tedbirler alınır.
21 - İşyerinin ve yapılan işin özelliğine göre
pencerelerin ve çatı aydınlatmalarının, güneş ışığının olumsuz etkilerini
önleyecek şekilde olması sağlanır.
Aydınlatma
22 - İşyerlerinin gün ışığıyla yeter derecede
aydınlatılmış olması esastır. İşin konusu veya işyerinin inşa tarzı nedeniyle
gün ışığından yeterince yararlanılamayan hallerde yahut gece çalışmalarında,
suni ışıkla uygun ve yeterli aydınlatma sağlanır. İşyerlerinin aydınlatmasında
TS EN 12464-1: 2013; TS EN 12464-1.2011: 2012; standartları esas alınır.
23 - Çalışma mahalleri ve geçiş yollarındaki aydınlatma
sistemleri, çalışanlar için kaza riski oluşturmayacak türde olur ve uygun
şekilde yerleştirilir.
24 - Aydınlatma sisteminin devre dışı kalmasının
çalışanlar için risk oluşturabileceği yerlerde yeterli aydınlatmayı sağlayacak
ayrı bir enerji kaynağına bağlı acil aydınlatma sistemi bulunur.
İşyeri tabanı, duvarları, tavanı ve çatısı
25 - İşyeri, çalışanların fiziksel faaliyetleri, yapılan
işlerin niteliği ve termal konfor şartları dikkate alınarak uygun bölümlere
ayrılır.
26 - İşyerlerinde, taban döşeme ve kaplamalarının sağlam,
kuru ve mümkün olduğu kadar düz, kaymaz ve seviye farkı bulunmayacak bir
şekilde olması sağlanır, buralarda tehlikeli eğimler, çukurlar ve engeller
bulundurulmaz. Patlayıcı ve tehlikeli maddelerin imal edildiği, işlendiği ve
depolandığı işyeri binalarında taban, tavan, duvar ve çatıların Binaların
Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik hükümlerine uygun olması sağlanır.
27 - Taban ve asma kat döşemeleri, üzerine konulacak
makine, araç-gereç ve benzeri malzeme ile buralarda bulunabilecek çalışanların
ağırlığına dayanabilecek şekilde yapılır.
28 - İşyerlerinde taban döşeme ve kaplamaları, tavan ve
duvarlar uygun hijyenik şartları sağlayacak şekilde temizlemeye elverişli ve
sağlık ve güvenlik yönünden uygun malzemeden yapılır.
29 - İşyerlerinde bina, avlu, geçit ve ulaşım yollarında
ve bunların civarında bulunan saydam veya yarı saydam duvarlar ile özellikle
camlı bölmeler, açık bir şekilde işaretlenir, ayrıca güvenli malzemeden yapılır
veya çarpma ve kırılmaya karşı korunur.
30 - İşyeri tavanının, yeterli hava hacmini ve
havalandırmayı sağlayacak ve sağlık yönünden sakınca meydana getirmeyecek
yükseklikte olması esastır.
31 - İşyerlerinin çatıları dayanıklı malzemeden inşa
edilir, mevsim şartları dikkate alınarak çalışanları dış etkilerden tamamen
koruyacak ve iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk oluşturmayacak şekilde
yapılır.
32 - Yeterli sağlamlıkta olmayan çatılara çıkılmasına ve
buralarda çalışılmasına, güvenli çalışmayı temin edecek ekipman sağlanmadan
izin verilmez.
Pencereler
33 - İşyerlerinde pencerelerin ve tavan pencerelerinin,
güvenli bir şekilde açılır, kapanır ve ayarlanabilir olması sağlanır.
Pencereler açık olduklarında çalışanlar için herhangi bir tehlike
oluşturmayacak şekilde yerleştirilir. Çalışanları, pencere ve menfezlerden
gelen güneş ışığının, ısısının ve hava akımlarının olumsuz etkilerinden
koruyacak gerekli tedbirler alınır.
34 - Pencerelerin güvenli bir şekilde temizlenebilir
özellikte olması sağlanır. Ayrıca pencerelerin, temizlik ekipmanlarının
kullanılmasına uygun olması sağlanır veya temizliğini yapanlar ile temizlik
sırasında bina içinde ve dışında bulunanlar için tehlike oluşturmayacak
araç-gereçler seçilir.
Kapılar ve girişler
35 - Kapı ve girişlerde aşağıda belirtilen esaslara
uyulur:
a) Kapı ve girişlerin yerlerinin, sayılarının,
boyutlarının ve yapıldıkları malzemelerin, bulundukları oda ve alanların yapısı
ile kullanım amacına ve çalışanların rahatça girip çıkmalarına uygun olması
sağlanır.
b) Her iki yöne açılabilen kapılar saydam malzemeden
yapılır veya bu kapılarda karşı tarafın görünmesini sağlayan saydam kısımlar
bulunur.
c) Saydam veya yarı saydam kapıların yüzeyleri çalışanlar
için tehlike oluşturmayan güvenli malzemeden yapılır veya kırılmalara karşı
korunur. Saydam kapıların üzeri kolayca görünür şekilde işaretlenir.
ç) Raylı kapılarda raydan çıkmayı ve devrilmeyi önleyici
güvenlik sistemi bulunur.
d) Yukarı doğru açılan kapılarda aşağı düşmeyi önleyici
güvenlik sistemi bulunur.
e) Kaçış yollarında bulunan kapılar, uygun şekilde
işaretlenir. Bu kapılar yardım almaksızın her zaman ve her durumda içeriden
açılabilir özellikte olur.
f) Araçların kullanıldığı geçit ve kapılar yayaların
geçişi için güvenli değilse bu mahallerde yayalar için ayrı geçiş kapıları
bulunur. Bu kapılar açıkça işaretlenir ve bu kapıların önlerinde hiçbir engel
bulunmaz.
g) Mekanik kapıların çalışanlar için kaza riski
taşımayacak şekilde çalışması sağlanır. Bu kapılarda kolay fark edilebilir ve
ulaşılabilir acil durdurma cihazları bulunması ve herhangi bir güç kesilmesinde
otomatik olarak açılır olmaması durumunda kapıların el ile de açılabilmesi
sağlanır.
Ulaşım yolları - tehlikeli alanlar
36 - Merdiven, koridor, geçiş yolu, yükleme yeri ve rampa
dâhil bütün yolların, yaya ve araçların güvenli hareketlerini sağlayacak ve
yakınlarında çalışanlara tehlike oluşturmayacak şekil ve boyutlarda olması
sağlanır. İşyeri içerisindeki erişim yollarının engebeli, çukur, kaygan
olmaması sağlanır ve bakımları yapılır.
37 - İşyerinde yayalar tarafından veya malzeme taşımada
kullanılan yolların, bulunabilecek azami kullanıcı sayısına ve yapılan işin
niteliğine uygun boyutlarda olması sağlanır ve bu yollar açıkça işaretlenir.
Malzeme taşınan yollarda yayalar için yeterli güvenlik mesafesi bırakılır.
38 - Araç geçiş yolları ile kapılar, yaya geçiş yolları,
koridorlar ve merdivenler arasında yeterli mesafe bulunması sağlanır. Çalışma
mahallerinde yapılan iş, kullanılan makine ve malzeme göz önüne alınarak,
çalışanların korunması amacıyla araç geçiş yolları açıkça işaretlenir.
39 - Yapılan işin özelliği nedeniyle malzeme veya
çalışanların düşme riski bulunan tehlikeli alanlara, görevli olmayan kişilerin
girmesi uygun araç ve gereçlerle engellenir. Tehlikeli alanlara girme yetkisi
olan kişilerin korunması için uygun tedbirler alınır, bu alanlar açıkça
işaretlenir.
40 - Yüksek geçit, platform veya çalışma sahanlıklarının
serbest bulunan bütün tarafları ile çalışanların yüksekten düşme riskinin
bulunduğu yerlere, düşmelere karşı uygun korkuluklar yapılır. Bu korkuluk ve
ara elemanlarının yükseklikleri, dayanımı ve açıklıkları çalışma alanının
güvenliğini sağlayacak ve buralardan düşme riskini ortadan kaldıracak nitelikte
olur.
Merdivenler
41 - Merdivenlerin; işyerinin büyüklüğüne, yapılan işin
özelliğine, işyerinde bulunabilecek azami kişi sayısına göre, ateşe dayanıklı yanmaz
malzemeden, sağlam, yeterli genişlik ve eğimde, etrafı düşmelere karşı uygun
korkuluklarla çevrili olması sağlanır. Merdivenler, ilgili mevzuatın öngördüğü
hükümler esas alınarak sağlık ve güvenlik yönünden risk oluşturmayacak şekilde
yapılır.
Yürüyen merdivenler ve bantlar için özel
tedbirler
42 - Yürüyen merdiven ve bantların güvenli bir şekilde
çalışması ve gerekli güvenlik donanımlarının bulunması sağlanır. Bunlarda kolay
fark edilir ve kolay ulaşılır acil durdurma tertibatı bulundurulur.
Yükleme yerleri ve rampalar
43 - Yükleme yerleri ve rampalarının, taşınacak yükün
boyutlarına uygun olması, çalışanların düşmesini önleyecek şekilde güvenli
olması, bu yerlerde en az bir çıkış yeri bulunması, belirli bir genişliğin
üzerinde olan yükleme yerlerinde teknik olarak mümkünse her iki uçta da çıkış
yeri bulunması sağlanır.
Çalışma yeri boyutları ve hava hacmi -
çalışma yerinde hareket serbestliği
44 - Çalışma yerinin taban alanının, yüksekliğinin ve
hava hacminin, çalışanların sağlık ve güvenliklerini riske atmadan işlerini
yürütebilmeleri, rahat çalışmaları için, yeterli olması sağlanır. İşyerlerinin
hava hacminin hesabı, makine, malzeme ve benzeri tesislerin kapladığı hacimler
de dâhil edilerek yapılır.
45 - Çalışanın işini yaptığı yerde rahat hareket edebilmesi
için yeterli serbest alan bulunur. İşin özelliği nedeniyle bu mümkün değilse
çalışma yerinin yanında serbest hareket edeceği alan olması sağlanır.
Dinlenme yerleri
46 - Yapılan işin özelliği nedeniyle çalışanların sağlığı
ve güvenliği açısından gerekli hallerde veya 10 ve daha fazla çalışanın
bulunduğu işyerlerinde, uygun bir dinlenme yeri sağlanır. İş aralarında uygun
dinlenme imkânı bulunan büro ve benzeri işlerde ayrıca dinlenme yeri aranmaz.
İşyerlerinde daha uygun bir yer yoksa gerekli şartların sağlanması şartıyla,
yemek yeme yerleri dinlenme yeri olarak kullanılabilir.
47 - Çalışma süresi, işin gereği olarak sık ve düzenli
aralıklarla kesiliyorsa ve ayrı bir dinlenme yeri yoksa çalışanların sağlığı ve
güvenliği açısından gerekli olan hallerde, bu aralarda çalışanların
dinlenebileceği uygun yerler sağlanır.
Yemek yeme yeri
48 - Yemeklerini işyerinde yemek durumunda olan
çalışanlar için, rahat yemek yenebilecek nitelik ve genişlikte, uygun termal
konfor ve hijyen şartlarını haiz yeteri kadar ekipman ve araç-gereç ile
donatılmış yemek yeme yeri sağlanır. İşyerlerinde daha uygun bir yer yoksa
gerekli şartların sağlanması şartıyla, dinlenme yerleri yemek yeme yeri olarak
kullanılabilir. İşveren, çalışanlarına belirtilen şartları taşımak kaydıyla işyeri
dışında yemek imkânı sağlayabilir.
Gebe ve emziren kadınlar
49 - Gebe ve emziren kadınların uzanarak
dinlenebilecekleri uygun şartlar sağlanır. 14/7/2004 tarihli ve 25522 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla
Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik [4]
hükümleri de dikkate alınarak uygun şartlar sağlanır.
Soyunma yeri ve elbise dolabı
50 - İş elbisesi giyme zorunluluğu olan çalışanlar için,
yeterli büyüklükte, uygun aydınlatma, havalandırma, termal konfor ve hijyen
şartlarını haiz, kadın ve erkek çalışanlar için ayrı ayrı soyunma yerleri
sağlanır. Çalışanların soyunma yerleri dışındaki yerlerde giysilerini
değiştirmelerine izin verilmez. Soyunma yerlerinin kolayca ulaşılabilir ve
yeterli kapasitede olması ve buralarda yeterli sayıda oturma yeri bulunması
sağlanır.
51 - Soyunma odalarında her çalışan için çalışma saatleri
içinde giysilerini koyabilecekleri yeterli büyüklükte kilitli dolaplar
bulundurulur. Nemli, tozlu, kirli, tehlikeli maddeler ile çalışılan yerlerde ve
benzeri işlerde iş elbiseleri ile harici elbiselerin ayrı yerlerde
saklanabilmesi için yan yana iki bölmeli veya iki ayrı elbise dolabı sağlanır.
Soyunma yeri gerekmeyen işyerlerinde çalışanların elbiselerini koyabilecekleri
uygun bir yer ayrılır.
Duşlar ve lavabolar
52 - Yapılan işin veya sağlıkla ilgili nedenlerin
gerektirmesi halinde veya çalışanların yıkanmalarının temizlenmelerinin
gerektiği her durumda, kadın ve erkek çalışanlar için ayrı ayrı sıcak ve soğuk
akarsuyu bulunan uygun yıkanma yerleri ve duşlar tesis edilir. Duşlar,
çalışanların rahatça yıkanabilecekleri genişlikte, dışarıdan içerisi
görünmeyecek, uygun havalandırma, aydınlatma, termal konfor ve hijyen şartları
sağlanacak şekilde yapılır.
53 - Duşlar ve lavaboların her zaman çalışanların
kullanımına hazır halde olması sağlanır, buralarda gerekli temizlik malzemeleri
bulundurulur. Duş veya lavaboların soyunma yerlerinden ayrı yerlerde bulunması
durumunda, duş ve lavabolar ile soyunma yerleri arasında kolay bağlantı
sağlanır.
54 - Duş tesisi gerektirmeyen işlerde, çalışma yerlerinin
ve soyunma odalarının yakınında, gerekiyorsa akar sıcak suyu da olan, lavabolar
bulunur. Lavabolar erkek ve kadın çalışanlar için ayrı ayrı yapılır.
Tuvalet ve lavabolar
55 - Çalışma yerlerine, dinlenme odalarına, soyunma
yerlerine, duş ve yıkanma yerlerine yakın yerlerde, kadın ve erkek çalışanlar
için ayrı ayrı olmak üzere, uygun havalandırma, aydınlatma, termal konfor ve
hijyen şartları sağlanacak nitelikte yeterli sayıda tuvalet, lavabolar tesis
edilir. Tuvalet ve lavabolarda gerekli temizlik malzemeleri bulundurulur.
56 - Tuvalet ve lavabolar, insan ve çevre sağlığı
yönünden risk oluşturmayacak şekilde su depolarına, su geçen yerlere, gıda
maddelerinin depolandığı veya işlendiği yerlere uzak şekilde yerleştirilir.
Atık sulara drenaj kanalı
57 - İşyerlerinde atık ve birikinti suların aktığı ve
toplandığı yerler, özel veya genel bir kanalizasyona veya fosseptiğe bağlanır
ve uygun bir kapak ile örtülür, bu yerlerin çalışılan mahalden yeteri kadar
uzakta bulunması sağlanır. Atık su kanalizasyon kotunun kurtarmadığı durumlarda
ise cebri olarak drenaj yapılarak taşmanın önlenmesi sağlanmalıdır.
İlkyardım odaları
58 - İşyerinin büyüklüğü, yapılan işin niteliği ve kaza
riskine göre, işyerinde bir ya da daha fazla ilk yardım ve acil müdahale odası
bulunması sağlanır.
59 - İlkyardım odaları yeterli ilk yardım malzemesi ve
ekipmanı ile teçhiz edilir ve buralarda sedyeler kullanıma hazır halde bulundurulur.
Bu yerler, Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliğine uygun şekilde
işaretlenir.
60 - Çalışma şartlarının gerektirdiği her yerde ilkyardım
ekipmanları kolay erişilebilir yerlerde bulundurulur, Güvenlik ve Sağlık
İşaretleri Yönetmeliğine uygun şekilde işaretlenir. Acil servis adresleri ve
telefon numaraları görünür yerlerde bulundurulur.
Engelli çalışanlar
61 - Engelli çalışanların bulunduğu işyerlerinde bu
çalışanların durumları dikkate alınarak gerekli düzenleme TS 9111- TS 12460
standartları göz önünde bulundurularak yapılır. Bu düzenleme özellikle engelli
çalışanların doğrudan çalıştığı yerlerde ve kullandıkları kapı, geçiş yeri,
merdiven, servis araçları, duş, lavabo ve tuvaletlerde yapılır.
Açık alanlardaki çalışmalarda özel önlemler
62 - İşyerindeki açık çalışma yerleri, yollar ve
çalışanların kullandığı diğer açık alanlar, yaya ve araç trafiğinin güvenli bir
şekilde yapılmasını sağlayacak şekilde düzenlenir. İşyeri sahasındaki ana
yollar, tamir, bakım, gözetim ve denetim için kullanılan diğer yollar ile
yükleme ve boşaltma yerlerinde, kapılar ve girişler, ulaşım yolları - tehlikeli
alanlar, merdivenler, yürüyen merdivenler ve bantlar için özel tedbirler
başlıkları altında belirtilen hususlar uygulanır. Ulaşım yolları - tehlikeli
alanlar başlığı altında belirtilen hususlar aynı zamanda açık alanlardaki
çalışma yerlerinde de uygulanır.
63 - Açık çalışma alanları gün ışığının yeterli olmadığı
hallerde uygun şekilde aydınlatılır.
64 - Açık alanda yapılan çalışmalarda riskler
değerlendirilerek çalışanlar özellikle;
a) Olumsuz hava şartlarına ve gerekli hallerde cisim
düşmelerine,
b) Zararlı düzeyde gürültüden ve gaz, buhar, toz gibi
zararlı dış etkilere,
c) Düşme ve kaymalara,
karşı korunur.
65- Açık alanda yapılan çalışmalarda çalışanların, herhangi
bir tehlike durumunda işyerini hemen terk etmeleri veya kısa sürede yardım
alabilmeleri sağlanır.
Barınma yerleri
66 - Barınma, dinlenme ve sosyal amaçlı kullanılan
tesisler, yanıcı olmayan ve kolay tutuşmayan malzemeden inşa edilir. Barınma
amacıyla çadır ve branda kullanılmaz. Barınma yerlerinin ısıtılmasında, duman,
gaz ve yangın tehlikesine karşı gerekli tedbirler alınır, mangal, maltız, açık
ateş vb. kullanılmaz. Bu yerlerde uygun ve yeterli hijyenik şartlar,
aydınlatma, havalandırma ve termal konfor şartları sağlanır. Barınma yerlerinde
yeterli sayıda tuvalet, lavabo, duş yerleri bulunur. Bu yerlerde temizlik
malzemeleri ile üst baş temizliği için gerekli araç-gereç ve makineler
sağlanır.
Çalışan konutları
67 - Çalışan konutları, sağlık gereklerine ve teknik
şartlara uygun bir şekilde inşa edilir ve bu konutlarda bir konutta bulunması
gereken tesisat kurulur ve tertibat bulundurulur. Çalışan konutlarının,
aileleri ile birlikte oturan çalışanlar için ayrı ev veya apartman şeklinde
olması sağlanır. Bekâr çalışanlara özgü binalarda, kadınlar ve 18 yaşından
küçük çocukların, erkeklerin bulunduğu kısım ile bağlantısı olmayan ve
birbirinden ayrı özel kısımlarda yatırılmaları sağlanır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder