Dövizdeki
son durum bazı ciddi tedbirler almayı zorunlu kıldı tabi. Ülkeden çıkan ciddi
döviz miktarının yerine ikame gerçekleştirilmezse kurlarda düşme olmasını
beklemek doğru değil. Emisyonun da enflasyonu körükleyeceği tabidir. Ciddi
anlamda döviz girişini sağlamak üzere alınan tedbirlerden biri de 32 sayılı
kararnamede yapılan değişiklik. Geçici
süreyle ihracat bedellerinin yurda getirilmesi ve % 80 oranında bankalara
bozdurulması zorunlu hale getirildi. Üstelik kaptma zorunluluğu da. Bu süre ve
kuralla ilgili 2008 öncesinde sabit kur uygulaması vardı, en önemli fark da
burada dövizin (mücbir şartlar dışında) mutlak bozdurulması isteniyor. Önem arzeden
bazı başlıklar renklendirilmiş olmasına rağmen tebliğin her satırı ciddi önem
arzediyor, tamamını aşağıya aldığımız tebliği, ihracat ile bağlantısı olan
herkesin her satırını dikkatle okuması gerekir.
TÜRK
PARASI KIYMETİNİ KORUMA HAKKINDA 32 SAYILI KARARA İLİŞKİN TEBLİĞ
(İhracat
Bedelleri Hakkında) (No: 2018-32/48)
04 Eylül 2018 Tarihli Resmi Gazete Sayı: 30525
Hazine ve
Maliye Bakanlığından:
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı,
ihracat bedellerinin yurda getirilmesine ilişkin usul ve esasları
düzenlemektir.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, 11/8/1989
tarihli ve 20249 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma
Hakkında 32 sayılı Kararın 8 inci maddesine istinaden hazırlanmıştır.
İhracat
bedellerinin yurda getirilmesi
MADDE 3 – (1) Türkiye’de yerleşik
kişiler tarafından gerçekleştirilen ihracat işlemlerine ilişkin bedeller,
ithalatçının ödemesini müteakip doğrudan ve gecikmeksizin ihracata aracılık
eden bankaya transfer edilir veya getirilir. Bedellerin yurda getirilme süresi
fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günü geçemez. Söz konusu bedellerin en az
%80’inin bir bankaya satılması zorunludur.
(2) İhracat işlemlerine ilişkin
bedeller aşağıdaki ödeme şekillerinden birine göre yurda getirilebilir.
a) Akreditifli
Ödeme,
b) Vesaik
Mukabili Ödeme,
c) Mal
Mukabili Ödeme,
d) Kabul
Kredili Akreditifli Ödeme,
e) Kabul
Kredili Vesaik Mukabili Ödeme,
f)
Kabul Kredili Mal Mukabili Ödeme,
g) Peşin
Ödeme.
(3) İhracat bedellerinin beyan edilen
Türk parası veya döviz üzerinden yurda getirilmesi esas olup, Türk parası
üzerinden yapılan ihracat karşılığında döviz getirilmesi mümkündür.
(4) İhracat bedelinin yolcu
beraberinde efektif olarak yurda getirilmesi halinde gümrük idarelerine beyan
edilmesi zorunludur.
Peşin
döviz
MADDE 4 – (1) Peşin döviz karşılığında
ihracatın 24 ay içinde gerçekleştirilmesi zorunludur. Dâhilde İşleme İzin
Belgesi ve Vergi, Resim ve Harç İstisna Belgesi kapsamında ihracat, ihracat
sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerle ilgili
olarak sağlanan peşin dövizlerin kullanım süresi belge süresi (ek süreler
dahil) kadardır.
(2) Tamamı tek seferde iade edilmeyen
veya süresi içinde ihracatı gerçekleştirilemeyen peşin dövizler prefinansman
hükümlerine tabi olur. Prefinansman hükümlerine tabi hale gelen peşin
dövizlerin, ihracat taahhüt sürelerinin ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde
uzatılması halinde, alıcının muvafakat etmesi kaydıyla kullanım süreleri de
verilen ek süre kadar uzatılmış sayılır.
Özelliği
olan ihracat
MADDE 5 – (1) Yurt dışına müteahhit
firmalarca yapılacak ihracatın bedelinin 365 gün içinde yurda getirilerek bir
bankaya satılması zorunludur.
(2) Konsinye yoluyla yapılacak
ihracatta bedellerin kesin satışı müteakip; uluslararası fuar, sergi ve
haftalara bedelli olarak satılmak üzere gönderilen malların bedellerinin ise
gönderildikleri fuar, sergi veya haftanın bitimini müteakip 180 gün içinde
yurda getirilerek bir bankaya satılması zorunludur.
(3) İlgili mevzuat hükümlerine göre
yurt dışına geçici ihracı yapılan malların verilen süre veya ek süre içinde
yurda getirilmemesi veya bu süreler içerisinde satılması halinde satış
bedelinin süre bitiminden veya kesin satış tarihinden itibaren 90 gün içinde
yurda getirilerek bir bankaya satılması zorunludur.
(4) Yürürlükteki İhracat Rejimi ve
Finansal Kiralama (leasing) Mevzuatı çerçevesinde kredili veya kiralama yoluyla
yapılan ihracatta, ihracat bedelinin kredili satış veya kiralama sözleşmesinde
belirlenen vade tarihlerini izleyen 90 gün içinde yurda getirilerek bankalara
satılması zorunludur.
İhracat
işlemlerinde sorumluluk
MADDE 6 – (1) İhraç edilen malların
bedelinin süresinde yurda getirilerek, bankalara satılmasından ve ihracat
hesabının süresinde kapatılmasından ihracatçılar sorumludur.
(2) Alacak hakkının satın alınması
suretiyle ticari riskin bankalar veya faktoring şirketlerince üstlenilmesi
durumunda, ihracat bedelinin yurda getirilmesi ile ilgili sorumluları
belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilidir.
(3) İhracata aracılık eden bankalar
ihracat bedellerinin yurda getirilmesini ve satışının yapılmasını izlemekle
yükümlüdür.
İhracat
bedelinden indirimler
MADDE 7 – (1) İhracatla ilgili navlun,
sigorta primi, komisyon, ardiye, depolama, antrepo, gümrük resmi, harç ve
faktoring masrafları ile uluslararası para piyasalarında geçerli faiz
oranlarını geçmemek üzere iskonto giderleri gibi masraflar için yapılacak
indirimler ile konsinyasyon yoluyla ihraç edilen mallarla ilgili nakil,
muhafaza, bakım ve fümügasyon, rafa (maniplasyon), satış ve benzeri masrafların
ihracat bedelinden mahsubu veya görünmeyen işlemlere ilişkin hükümler
çerçevesinde döviz transferi talepleri bankalarca incelenip sonuçlandırılır.
(2) Ticari teamüllerin gereği olarak
satış akdinde veya akreditiflerde ayrıca varış yerinde tartı ve analiz
yapılması şartı bulunuyorsa, tartı ve analiz sonucunda tespit edilen vezin
noksanlığı veya kalite farkı ile ekspertiz ve tahkim ücretleri ve rafa
(maniplasyon) masraflarının (hariçteki gözetme şirketleri ücretleri dahil) mal
bedelinden mahsubu veya görünmeyen işlemlere ilişkin hükümler çerçevesinde
döviz transferi talepleri bankalarca incelenip sonuçlandırılır.
(3) Bedel getirme süreleri içinde
yurda getirilen ihracat bedelleri; ihracatçının ithalat bedelleri, sermaye
hareketlerine ilişkin ödemeleri, görünmeyen işlemlere ilişkin giderleri ve
transit ticaretinin alış bedeli ile söz konusu süreler içinde bankalarca mahsup
edilebilir.
(4) Dış ticaret mevzuatı hükümleri
çerçevesinde gerçekleştirilen mal ihraç ve ithalinde, tarafların aynı kişiler
olması ve ihraç bedellerinin yurda getirilme süresi içinde kalınması kaydıyla,
mal ihraç ve ithal bedellerinin bankalarca mahsubu mümkündür.
(5) Üçüncü ve dördüncü fıkrada
belirtilen haller dışında kalan talepler Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından
incelenip sonuçlandırılır. İhracat bedellerinden mahsuba izin verilen hallerde,
ihracat bedelleri süresi içinde yurda getirilmiş sayılır. Mahsuba tabi tutulan
kısım için mahsup tarihinde geçerli döviz alış kuru üzerinden döviz alım ve
satım belgeleri düzenlenir.
Hesap kapatma, ihbar ve ek süre
MADDE 8 – (1) Ticari
amaçla mal ihracında, bedelleri yurda getirilme süresi içinde gelen ihracat ile
ilgili hesaplar aracı bankalarca kapatılır.
(2) Süresi içinde
kapatılmayan ihracat hesapları aracı bankalarca 5 iş günü içinde muamelenin
safhalarını belirtecek şekilde yazılı olarak ilgili Vergi Dairesi Başkanlığına
veya Vergi Dairesi Müdürlüğüne ihbar edilir.
(3) İlgili Vergi Dairesi
Başkanlığınca veya Vergi Dairesi Müdürlüğünce, ihbarı müteakip 10 iş günü
içinde ilgililere hesapların kapatılmasını teminen 90 gün süreli ihtarname gönderilir.
Bu süre içinde hesapların kapatılması veya 9 uncu maddede belirtilen mücbir
sebep hallerinin ya da haklı durumun belgelenmesi gereklidir.
(4) Mücbir sebeplerin
varlığı halinde, mücbir sebebin devamı müddetince altışar aylık dönemler
itibarıyla ilgili Vergi Dairesi Başkanlığınca veya Vergi Dairesi Müdürlüğünce
ek süre verilir.
(5) Mücbir sebep halleri
dışında kalan haklı durumların varlığı halinde, hesapların kapatılmasına
ilişkin altı aya kadar olan ek süre talepleri, firmaların haklı durumu belirten
yazılı beyanına istinaden üçer aylık devreler halinde ilgili Vergi Dairesi Başkanlığınca
veya Vergi Dairesi Müdürlüğünce, altı aylık süreden sonraki ek süre talepleri
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından incelenip sonuçlandırılır.
Mücbir
sebep halleri
MADDE 9 – (1) Mücbir sebep kabul
edilebilecek haller;
a)
İthalatçı veya ihracatçı firmanın infisahı, iflası, konkordato ilan etmesi veya
faaliyetlerini daimi olarak tatil etmesi, firma hakkında iflasın ertelenmesi
kararı verilmesi, şahıs firmalarında firma sahibinin ölümü,
b) Grev,
lokavt ve avarya hali,
c)
İhracatçı veya ithalatçı memleket resmi makamlarının karar ve işlemleri ya da
muhabir bankaların muameleleri dolayısıyla hesapların kapatılmasının imkânsız
hale gelmesi,
ç) Tabii
afet, harp ve abluka hali,
d)
Malların kaybı, hasara uğraması veya imha edilmesi,
e)
İhtilaf nedeniyle dava açılması veya tahkime başvurulması,
Mücbir
sebep hallerinin tevsiki;
(a) ve (e) halinin yetkili
mercilerden, (b) ve (ç) halinin, ithalatçının bulunduğu memleketin resmi
makamlarından veya mahalli odaca tasdik edilmiş olmak kaydıyla alıcı veya ithalatçı
firmadan (harp ve abluka hali hariç), (c) halinin resmi makamlarımızdan,
ithalatçının bulunduğu memleketin resmi makamlarından veya muhabir bankalardan,
(d) halinin ise sigorta şirketlerinden, uluslararası gözetim şirketlerinden
veya ilgili ülke resmi makamlarından alınmış belgelerle tevsik edilmesi
şarttır.
(2) Mücbir sebep halleri ile ilgili
olarak yurtdışından temin edilecek belgelerin dış temsilciliklerimizce veya
Lahey Devletler Özel Hukuku Konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin
Tasdik Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre onaylanmış
olması gerekir.
Terkin
MADDE 10 – (1) Her bir gümrük
beyannamesi itibarıyla;
a) 100.000 ABD doları veya eşitini
aşmamak üzere, mücbir sebeplerin varlığı dikkate alınmaksızın beyanname veya
formda yer alan bedelin %10’una kadar noksanlığı olan (sigorta bedellerinden
kaynaklanan noksanlıklar dahil) ihracat hesapları doğrudan bankalarca ödeme
şekline bakılmaksızın,
b) 200.000 ABD doları veya eşitini
aşmamak üzere, bu Tebliğin 9 uncu maddesinde belirtilen mücbir sebep halleri
göz önünde bulundurulmak suretiyle beyanname veya formda yer alan bedelin %
10’una kadar açık hesaplar ilgili Vergi Dairesi Başkanlığınca veya Vergi
Dairesi Müdürlüğünce,
terkin edilmek suretiyle kapatılır.
(2) Her bir gümrük beyannamesi
itibarıyla, 200.000 ABD doları veya eşitini aşan noksanlığı olan açık hesaplara
ilişkin terkin talepleri bu Tebliğin 9 uncu maddesinde belirtilen mücbir
sebepler ile haklı durumlar göz önünde bulundurulmak suretiyle Hazine ve Maliye
Bakanlığı tarafından incelenip sonuçlandırılır.
Yetki
MADDE 11 – (1) Bakanlık bu Tebliğin
tatbikatını temin etmek amacıyla gerekli göreceği her türlü tedbiri almaya,
haklı durumları değerlendirip sonuçlandırmaya, tereddütlü hususları gidermeye,
Tebliğde öngörülen haller dışında kalan özel durumları inceleyip
sonuçlandırmaya, döviz getirme sürelerini uzatmaya, döviz getirme zorunluluğunu
kısmen veya tamamen kaldırmaya, bu Tebliğde öngörülen miktarlar ile süreleri
belirlemeye ve değiştirmeye yetkilidir.
Usul
ve müşterek hükümler
MADDE 12 – (1) Bu Tebliğin
uygulanmasına yönelik Bakanlıkça belirlenecek usul ve esaslar Merkez Bankasınca
ilan edilir.
(2) Türkiye’de yerleşik kişilerce bu Tebliğin
yürürlükte bulunduğu süre içinde fiili ihracı gerçekleştirilen ihracat
işlemlerine ilişkin bedel getirme süresinin bu Tebliğin yürürlükten kalktığı
tarihten sonra sona ermesi halinde bu Tebliğ hükümleri uygulanmaya devam
edilir.
Yürürlük
MADDE 13 – (1) Bu Tebliğ yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
(2) Bu Tebliğ hükümleri yürürlük
tarihinden itibaren 6 ay süresince geçerlidir.
Yürütme
MADDE 14 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini
Hazine ve Maliye Bakanı yürütür.