Maliye bakanlığı
3.4.2014 tarih ve 28961 sayılı Resmi Gazetede yayınladığı 435 sayışı tebliğle
yeni düzenlemeler getirdi. Daha önce Serbest Meslek Makbuzları ile ilgili
yapılan ( Doktorlar İçin) düzenlemeye benzer şekilde PSF ve POS belgeleri
birleştirildi. Ancak bu temel düzenlemeden başka dikkat edilmesi gereken
hususlar da var. Tebliğde dikkat edilmesi gereken ve bizce önemli gördüğümüz
noktalar renklendirilerek dikkat çekilmeye özen gösterilmiştir. Uygulama
1.8.2014 tarihinde yürürlüğe girecektir. İlgili tebliğ aşağıdadır. Bakanlık Ek
olarak açıklamaları şekil olarak da gösteren bir ek yayınlamış bulunmaktadır.
VERGİ
USUL KANUNU GENEL TEBLİĞİ (SIRA NO: 435)
Bankacılık kartları (Kredi Kartı,
Banka Kartı, Ön Ödemeli Kart) kullanılmak suretiyle gerçekleştirilen perakende
teslim ve hizmet ifalarına ilişkin yeni nesil ödeme kaydedici cihaz (ÖKC) fişlerine
dair usul ve esaslar ile 21/11/2012 tarihli ve 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve
Finansman Şirketleri Kanunu kapsamında
Türkiye’de kurulu finansman şirketlerine banka ve sigorta muameleleri vergisine
(BSMV) tâbi işlemleri nedeniyle fatura yerine geçmek üzere dekont düzenleme
zorunluluğu getirilmesi bu Tebliğin konusunu teşkil etmektedir.
4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı
Vergi Usul Kanununun 227 nci maddesinin son fıkrasında “ Maliye
Bakanlığı düzenlenmesi mecburi olan belgelerde bulunması gereken zorunlu
bilgileri belirlemeye ... yetkilidir” hükmü yer almaktadır.
Aynı Kanunun mükerrer 257 nci
maddesinin birinci fıkrasının birinci bendinde, Maliye Bakanlığının, mükellef
ve meslek grupları itibarıyla muhasebe usul ve esaslarını tespit etmeye, mezkûr
Kanuna göre tutulmakta olan defter ve belgeler ile bunlara ilaveten tutulmasını
veya düzenlenmesini uygun gördüğü defter ve belgelerin mahiyet, şekil ve ihtiva
etmesi zorunlu bilgileri belirlemeye, bunlarda değişiklik yapmaya; bedeli
karşılığında basıp dağıtmaya veya üçüncü kişilere bastırıp dağıtmaya veya
dağıttırmaya, bunların kayıtlarını tutturmaya, bu defter ve belgelere tasdik,
muhafaza ve ibraz zorunluluğu getirmeye veya kaldırmaya, yine mezkûr Kanuna
göre tutulacak defter ve düzenlenecek belgelerin tutulması ve düzenlenmesi
zorunluluğunu kaldırmaya yetkili olduğu hükme bağlanmış, dördüncü bendinde ise
“Bu Kanunun 149 uncu maddesine göre devamlı bilgi vermek zorunda olanlardan
istenilen bilgiler ile vergi beyannameleri ve bildirimlerin, şifre, elektronik
imza veya diğer güvenlik araçları konulmak suretiyle internet de dahil olmak
üzere her türlü elektronik bilgi iletişim araç ve ortamında verilmesi,
beyanname ve bildirimlerin yetki verilmiş gerçek veya tüzel kişiler aracı
kılınarak gönderilmesi hususlarında izin vermeye veya zorunluluk getirmeye,
beyanname, bildirim ve bilgilerin aktarımında uyulacak format ve standartlar ile
uygulamaya ilişkin usul ve esasları tespit etmeye, bu zorunluluğu beyanname,
bildirim veya bilgi çeşitleri, mükellef grupları ve faaliyet konuları
itibarıyla ayrı ayrı uygulatmaya” Maliye Bakanlığının yetkili olduğu hükmüne
yer verilmiştir.
Mezkûr Kanunun 149 uncu maddesinde de
“Kamu idare ve müesseseleri (Kamu hizmeti ifa eden kurum ve kuruluşlar dahil)
ile gerçek ve tüzel kişiler vergilendirmeye ilişkin olaylarla ilgili olarak
Maliye Bakanlığı ve vergi dairesince kendilerinden yazı ile istenecek bilgileri
belli fasılalarla ve devamlı olarak yazı ile vermeye mecburdurlar.” hükmü
mevcuttur.
Vergi Usul Kanununun yukarıda
belirtilen maddelerinin Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye istinaden yapılan
düzenlemeler aşağıda yer almaktadır.
1. Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihaz Fişleri
Mali bilgileri içeren yeni nesil ÖKC fişleri ile
bankacılık işlemine dair bilgileri içeren banka POS harcama belgesi bilgileri
bu Tebliğ ekinde yer alan şekilde birleştirilmiştir. Diğer bir ifadeyle, bankacılık kartları ile yapılan teslim ve hizmet
ifalarına dair yeni nesil ÖKC fişlerinin müşteri nüshalarında, ÖKC fişlerinde
yer alan mali bilgilerin yanı sıra banka POS harcama belgelerinde olması
gereken bankacılık bilgileri de yer alacaktır. Yeni nesil ÖKC cihaz fişlerinin
müşteri nüshalarının, aşağıdaki açıklamalar çerçevesinde Tebliğ ekindeki örneğe
uygun olarak düzenlenmesi ve müşterilere verilmesi gerekmektedir.
Birleşik yeni nesil ÖKC fişlerinde
yer alan bilgilerden sadece mali olanlarının ilgili mevzuata uygun şekilde
yazar kasanın elektronik kayıt ünitesine (EKÜ) kaydedilmesi, banka POS harcama
belgesine dair bilgilerin ise EKÜ’ye kaydedilmeksizin yalnızca kâğıt ruloya
basılması gerekmektedir. Bu Tebliğde açıkça ifade edilen hususlar haricinde,
banka POS cihazlarından üretilen belgelerin (slip) işyeri nüshalarıyla ilgili herhangi bir
değişiklik bahis mevzuu olmayıp bu konuya dair ulusal ve uluslararası kartlı
ödeme sistemleri kurallarına uygun şekilde hareket edilmesi icap etmektedir.
Bankacılık uygulamaları gereği müşterinin talebi üzerine banka POS harcama
belgelerinin müşteri nüshalarının birden fazla basılmasının gerekmesi hâlinde,
ikinci çıktı mali bilgileri içermeyecek ve üzerinde “mali değeri yoktur”
ibaresi yer alacaktır. Bu çıktıda bankacılık uygulamalarının gerektirdiği tüm bilgilerin
yer alacağı tabiidir.
ÖKC fişi müşteri
nüshasında bulunacak bilgiler aşağıda sayılmaktadır.
a) Baş tarafta mükellefin
faaliyetinde kullandığı ve bankacılık sistemlerinde kayıtlı olan işletme adı
(tabela unvanı), adı soyadı/unvanı, adresi, bağlı olduğu vergi dairesi ve vergi
kimlik/T.C. kimlik numarası ile telefon numarasının kolaylıkla yazılabileceği
ve gerektiğinde güncellenebilecek bir kısım yer alır.
b) Diğer bilgilerden ayrı olarak
tarih, müteselsil fiş numarası ve saat (“Fiş No” ve “Saat” ibareleri de olacak)
bulunmalıdır.
c) Tarih ve müteselsil fiş numarası
bir satıra, saat bir alt satıra veya aynı sıra dâhilinde alt alta yazılmalıdır.
ç) Müteselsil fiş numarası, belli bir limite kadar (en
az bir milyon) devam edecek veya her günün sonunda “Z” raporu alındıktan sonra
sıfırlanıp tekrar 1’den başlayarak ilerleyecek tarzda olmalıdır.
d) Katma değer vergisi (KDV) oranları
dikkate alınarak departmanlara programlanan mal cinsleri ve vergi oranları ile
vergi dâhil satış tutarları yer almalıdır.
e) Mal cinsleri en az beş harfle
(karakterle) kısaltılarak, ancak anlaşılır bir şekilde gösterilmelidir.
f) Vergi oranları ile satış bedelinin
birbirine karışmaması için bedelin sol başına (*) işareti konulmalıdır.
g) Alınan toplam katma değer vergisi
“TOPKDV” veya “KDV”, bunun hemen altında, vergi dâhil toplam satış tutarı
“TOPLAM” veya “TOP” olarak gösterilir.
h) “TOPLAM” ve “TOPKDV” ifadeleri
diğer bilgilerden ayırd edilebilmesi bakımından, büyük harflerle (çift
yazılımlı), değişik renklerde veya iki çizgi arasında gösterilmelidir.
ı) Ödeme şekilleri (Nakit, Hediye
Çeki, Kredi Kartı vesaire.) ile para üstü, “TOPLAM” dan sonra gelecek şekilde
ayrıca gösterilmelidir.
i) Mükellefin Türk Ticaret Kanunu ve ilgili mevzuatına göre tacir sayılması
hâlinde, Merkezi Tüzel Kişilik Bilgi Sistemi (MERSİS) numarası ile tescilli
internet sitesinin adresi ekteki örneğe uygun olarak fişin orta kısmındaki
alana yazılır. Bu durumda baş tarafta unvan olarak ticaret unvanının yer alması
gerekir. Ticaret unvanı ve işletme adının tescili bakımından ilgili mevzuat
hükümlerinin geçerli olduğu tabiidir.
j) Son kısımda mali sembol, firma
kodu ve en az altı rakamdan oluşacak cihaz sicil numarası bulunmalıdır.
k) Bankacılık işlem bilgileri, fişin
mali sembolden sonraki satırından itibaren başlayacak ve bu bölümde ulusal ve
uluslararası kartlı ödeme kurallarına göre yazılması gereken bilgiler ile
bankacılık uygulamalarının gerektirdiği bilgiler yer alacaktır. Bankaların
kendi ihtiyaçları doğrultusunda ilave bilgilerin de yer alması mümkün
bulunmaktadır. Mükellefin faaliyetinde kullandığı işletme adı (tabela unvanı),
unvanı, adres ve tarih bilgileri, fişin mali bilgilerin yer aldığı baş
tarafında bulunduğundan, bankacılık bilgilerinin bulunduğu bölümünde tekrar yer
almamalıdır.
Banka POS harcama belgesinin (slip)
işyeri nüshası, mevcut durumda olduğu gibi (EKÜ’ye kaydedilmeksizin) yeni nesil
ÖKC fişinden ayrı bir belge olarak kâğıt ruloya basılacak ve bankacılık
uygulamalarının gerektirdiği bilgileri ihtiva edecektir. Ancak bu belgenin
işyeri nüshasının üzerinde, ilgili ÖKC’nin firma kodu, sicil numarası ve aynı
işlemle ilgili üretilen ÖKC fişinin (hem mali bilgiler hem de bankacılık
bilgilerini ihtiva eden müşteri nüshası) sıra numarasının da bulunması
zorunludur. Ayrıca banka POS harcama belgelerinin üzerinde kolayca görülecek
şekilde “mali değeri yoktur” ibaresinin yer alması gerekmektedir. İşyeri
nüshasında, mal cinsleri, vergi oranları, KDV tutarı gibi mali bilgiler (toplam
tutar hariç) yer verilmemelidir.
Yeni nesil ÖKC’lerden EFT-POS özellikli olanlarda bu Tebliğ ile ihdas
edilen ve bankacılık bilgilerini de ihtiva eden ÖKC fişi ile banka POS harcama
belgesinin işyeri nüshasının yazar kasanın yazıcısından basılacağı tabiidir.
Diğer taraftan, EFT-POS özelliği olmayan yeni nesil ÖKC’lerde bankacılık
bilgilerini de ihtiva eden ÖKC fişi yazar kasanın yazıcısından bastırılacak
olup, banka POS harcama belgesinin işyeri nüshası ise POS cihazının veya yazar
kasanın yazıcısından bastırılabilir.
Bankacılık kartları ile yapılan ödeme karşılığında ÖKC
fişi yerine fatura düzenlenmesi söz konusu ise bu durumda yazar kasa fişi
düzenlenmediğinden banka POS harcama belgelerinin müşteri nüshaları ve işyeri
nüshalarının öteden beri devam eden uygulamaya göre düzenlenmesi gerekmektedir. Ancak yeni nesil ÖKC’lerde kayıt
oluşturulması gereken hallerde düzenlenecek belgelerin üzerinde (hem müşteri
nüshası hem de işyeri nüshasında) diğer bilgilerin yanında ilgili faturanın tarih ve sayısı ile ÖKC’ye ait firma kodu, sicil numarası ve
“mali değeri yoktur” ibaresi yer almalıdır. Faturanın elektronik olarak
düzenlenmesi söz konusu ise Maliye Bakanlığınca belirlenecek usullere göre
hareket edilmelidir.
ÖKC fişleriyle ilgili işbu Tebliğde
açıkça düzenlenen hususlar haricinde, 6/12/1984 tarihli ve 3100 sayılı Katma
Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları
Mecburiyeti Hakkında Kanunun ilgili mevzuatında yer alan düzenlemeler
geçerlidir.
1.1.
Uygulamaya Geçiş Süresi
Yetkili ÖKC firmalarının, 1/8/2014 tarihinden itibaren
satacakları yeni nesil ÖKC’lerin yukarıda açıklandığı şekilde belge
düzenleyecek özellikte olması zorunludur. Mezkûr tarihten evvel satılan ve
anılan özellikleri ihtiva etmeyen yeni nesil ÖKC’leri kullanan mükellefler,
cihazlarının üretici veya ithalatçısı olan yetkili ÖKC firmalarına müracaat
ederek cihazlarını en geç 1/8/2014
tarihine kadar yukarıda sayılan özellikleri haiz hale getirtmeleri mecburidir.
Yetkili firmaların bu talepleri yerine getirmeleri zorunludur.
1.2. Cezai Müeyyide
Tebliğin bu bölümünde belirlenen usul
ve esaslara riayet edilmemesi halinde ilgililere Vergi Usul Kanununda yer alan
cezalar tatbik edilir.
2. Finansman Şirketlerinin Düzenleyeceği Belge
6361 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin
birinci fıkrasında Türkiye’de kurulu finansman şirketlerinin mezkûr Kanun
hükümlerine tâbi olduğu, 39 uncu maddesinde ise finansman sözleşmesinin, her
türlü mal veya hizmet alımının, malı veya hizmeti satın alan gerçek veya tüzel
kişinin nam ve hesabına mal veya hizmetin teslim veya temini ile birlikte
doğrudan satıcıya ödeme yapılması suretiyle kredilendirilmesini öngören
sözleşme olduğu, kredi geri ödemelerinin adına kredi açılanlar tarafından
finansman şirketlerine yapıldığı, finansman şirketlerinin, kredilendirecekleri
mal veya hizmetleri temin eden satıcılarla önceden yazılı şekilde genel bir
sözleşme yapmalarının ve finansman sözleşmesinin yazılı şekilde düzenlenmesinin
zorunlu olduğu hükümleri yer almaktadır.
6361 sayılı Kanun kapsamında faaliyet
gösteren finansman şirketleri banker kapsamında BSMV mükellefi olup, bunların
yaptığı 13/7/1956 tarihli ve 6802 sayılı Gider Vergileri Kanununun 28 inci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen
işlemler BSMV’ye, bu işlemlerin dışında kalan diğer işlemleri ise KDV’ye
tâbidir.
2.1. 6361 sayılı Kanun kapsamında faaliyet
gösteren finansman şirketleri BSMV’ye tâbi bütün hizmet veya satışlarını fatura
yerine geçmek üzere aşağıdaki şartlara uygun olarak düzenleyecekleri dekontlarla
tevsik ederler.
a) Dekontun önyüzünün, üst orta
kısmına gelecek şekilde “Dekont (Finansman Şirketi)” başlığı bulunur.
b) Dekontlar en az iki örnek olarak
düzenlenir, ikiden fazla örnek olarak düzenlendiği takdirde her birinin kaçıncı
örnek olduğu belirtilir.
c) Dekontu düzenleyen her şube veya
birim itibariyle her hesap dönemi başından itibaren 1’den başlamak üzere
düzenleme sırasına göre müteselsil sıra numarası verilir.
ç) Düzenlenecek dekontlarda en az
aşağıdaki bilgilere yer verilir.
1) Finansman şirketinin (ve şube)
unvanı, iş adresi, bağlı olduğu vergi dairesi ve vergi kimlik numarası,
2) Müşterinin adı-soyadı/unvanı,
adresi, vergi dairesi ve T.C. kimlik numarası (vergi kimlik numarası),
3) Düzenleme tarihi,
4) İşin nev’i, miktarı, fiyatı ve
tutarı,
5) Belgeyi düzenleyen finansman
şirketi yetkilisinin imzası.
d) Dekontlar BSMV’ye tâbi hizmet veya
satışlarda BSMV yükümlülüğünün doğduğu anda düzenlenir. Bu şekilde
düzenlenmeyen dekontlar hiç düzenlenmemiş sayılır.
e) Dekontların anlaşmalı matbaalara
bastırılması veya notere tasdik ettirilmesi zorunlu bulunmamaktadır.
f) Bir ay içinde düzenlenen dekontlara ilişkin
bilgilerin, takip eden ayın on beşinci günü sonuna kadar internet üzerinden, www.gib.gov.tr
adresinde
hizmet veren İnternet Vergi Dairesine, kullanıcı kodu, parola ve şifre
kullanarak giriş yapmak suretiyle Gelir İdaresi Başkanlığına gönderilmesi
gerekmektedir.
2.2. Dekontlara sıra numarası verildikten
sonra işlemden vazgeçilmesi veya düzenlenen belgede hatalı bilgilere yer
verildiğinin anlaşılması halinde aşağıdaki şekilde işlem yapılır.
a) Belgenin hatalı düzenlendiği,
işlemin muhasebe kayıtlarına alınmasından önce tespit edildiği takdirde belge
iptal edilir. Ancak iptal edilen belge muhafaza edilerek talep halinde yetkili
mercilere ibraz edilir.
b) Belge muhteviyatının muhasebe
kayıtlarına alınmasından sonra düzeltmenin icap ettiği hallerde ise belge iptal
edilmeyip bu kaydı düzeltici mahiyette yeni bir belgeye istinaden düzeltme
kayıtları yapılır.
2.3. 6361 sayılı Kanun kapsamında faaliyet
gösteren finansman şirketleri BSMV’ye tâbi işlemleri dışında kalan KDV’ye tâbi
teslim ve hizmetlerinde fatura düzenlerler.
2.4.
Tebliğin bu bölümü ile düzenlenme zorunluluğu getirilen dekontun
düzenlenmediğinin, kullanılmadığının, aslı ile örneğinde farklı tutara yer
verildiğinin veya gerçeğe aykırı olarak düzenlendiğinin tespiti halinde, her
belge için ayrı ayrı olmak üzere Vergi Usul Kanununun 353/2 nci maddesi
uyarınca özel usulsüzlük cezası, bir ay içinde düzenlenen dekontlara ilişkin
bilgilerin yukarıda belirtildiği şekilde gönderilmemesi veya süresinde
gönderilmemesi veyahut eksik veya yanıltıcı bilgi gönderilmesi halinde de Vergi
Usul Kanununun mükerrer 355 inci maddesine göre özel usulsüzlük cezası kesilir.
3. Yürürlük
Bu Tebliğin birinci bölümü yayımı
tarihinde, ikinci bölümü ise 1/4/2014
tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Tebliğ olunur.