19 Ocak 2013 tarih ve 28533 sayılı resmi gazetede yayınlanan
6385 sayılı yasa ile 5510 sayılı SGK yasasında değişiklikler yapılmıştı. Bu
değişikliklerin bazıları yürürlüğe girmiş olmasına rağmen özellikle 1.9.2013
tarihinde yürürlüğe girecek olan önemli değişikliği hatırlatmak ve düzenleme
hakkında kısa bilgi vermek amacıyla yasayı gözden geçiriyoruz. Yasada gelen en
önemli değişiklik kısa vadeli sigorta kolları (İş Kazası ve Meslek
Hastalıkları, Hastalık, Analık Sigortası) için prim oranında artık kademenin
kaldırılmış olması. Daha önce 12 basamak olan tehlike derecesi ikiye bölünerek
üstüne 0,5 puan eklenir ve prim oranı bulunur, bu oran uygulanırdı. Artık
tehlike derecesi uygulaması kaldırılarak oran % 2 olarak uygulanacak.
Yasa metni ve önemli bölümlerle ilgili açıklamaların yararlı
olması dileğiyle.
SOSYAL
SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK
YAPILMASINA DAİR KANUN
MADDE 1 – 25/6/2003 tarihli ve 4904 sayılı Türkiye İş Kurumu
Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“İş ve meslek danışmanları
GEÇİCİ MADDE 3 – 27/6/2012 tarihi itibarıyla İş ve Meslek
Danışmanı Mesleki Yeterlilik Belgesine sahip olanlardan İş ve Meslek Danışmanı
pozisyonunda istihdam edilebilmek için ilgili mevzuatında öngörülen koşullar
ile Kamu Personeli Seçme Sınavı KPSS (B) grubu KPSSP3 puan türünde 10/7/2010 ve
11/7/2010 tarihlerinde yapılan sınavlara girmiş ve bu sınavlardan en az 70 puan
almış olma koşulunu taşıyanlardan bu maddenin yayımı tarihinden itibaren yirmi
gün içinde yazılı olarak müracaat edenler, Kurum tarafından belirlenecek usul
ve esaslar çerçevesinde boş bulunan İş ve Meslek Danışmanı pozisyonlarına
atanır.
11/6/2012 tarihli iş ve meslek danışmanı alım ilanına
istinaden yapılan yerleştirme sonucuna göre istihdam edilen iş ve meslek
danışmanlarından bu pozisyonlarda 1/11/2012 tarihi itibarıyla çalışmakta iken
2013 yılı için sözleşmeleri yenilenememiş olanlar ile askerlik ve doğum
nedenleriyle görevlerinden ayrılanlardan ilgili mevzuatına göre yeniden hizmete
alınma şartlarını kaybetmemiş olanların söz konusu yerleştirme işlemleri ve
atanmalarına ilişkin hakları saklıdır. Bunlardan askerlik ve doğum nedenleriyle
görevlerinden ayrılanların yeniden istihdam edilmek üzere ilgili mevzuatında
öngörülen süre içinde, sözleşmesi yenilenememiş olanların ise bu maddenin
yayımı tarihinden itibaren yirmi gün içinde başvurmaları hâlinde aynı pozisyon
için ilgili mevzuatına göre sözleşme yapılır.”
MADDE 2 – 21/4/2005 tarihli ve 5335 sayılı Bazı Kanun ve
Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 30 uncu
maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“İkinci fıkraya göre emeklilik veya yaşlılık aylığı
kesilenlerin sigortalılıklarının sona erdiği tarih yazılı istek tarihi kabul
edilerek ilgili sosyal güvenlik kanunlarına göre aylıkları yeniden bağlanır.”
MADDE 3 – 16/5/2006 tarihli ve 5502 sayılı Sosyal Güvenlik
Kurumu Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (f) bentleri
aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve beşinci fıkrasının birinci cümlesinde yer
alan “kendi nam ve hesabına çalışanlar” ibaresinden önce gelmek üzere “tarımda
ve tarım dışında” ibaresi eklenmiştir.
“a) Sayıştay Başkanlığı, Millî Savunma Bakanlığı, İçişleri
Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar
Bakanlığı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı,
Kalkınma Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü,
Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı ile öğretim üyeleri arasından
Yükseköğretim Kurulu tarafından görevlendirilecek birer temsilciden,”
“f) Tarımda kendi nam ve hesabına çalışanların üye olduğu
kanunla kurulu kamu kurumu niteliğindeki en üst meslek kuruluşlarından en fazla
üyeye sahip ilk üç kuruluş tarafından üye sayılarına orantılı olarak belirlenen
9 temsilciden, tarım dışında kendi nam ve hesabına çalışanların üye olduğu
kanunla kurulu kamu kurumu niteliğindeki en üst meslek kuruluşlarından en fazla
üyeye sahip ilk üç kuruluş tarafından üye sayılarına orantılı olarak belirlenen
9 temsilciden,”
MADDE 4 – 5502 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin birinci
fıkrasının (b) bendinde yer alan “bir” ibaresi “iki” şeklinde, (h) bendinde yer
alan “Kendi nam ve hesabına” ibaresi “Tarımda kendi nam ve hesabına” şeklinde,
aynı fıkrada yer alan “10” ibaresi “12” şeklinde, ikinci fıkrada yer alan
“altı” ibareleri “yedi” şeklinde değiştirilmiş ve birinci fıkraya aşağıdaki
bent eklenmiştir.
“i) (h) bendi dışındaki kendi nam ve hesabına çalışanları
temsilen seçilecek bir üye,”
MADDE 5 – 5502 sayılı Kanuna aşağıdaki ek madde eklenmiştir.
“Kadrolar
EK MADDE 4 – Ekli (1) ve (2) sayılı listelerde yer alan
kadrolar ihdas edilerek 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin eki (I) sayılı
cetvelin Sosyal Güvenlik Kurumuna ait bölümüne eklenmiştir.”
MADDE 6 – 5502 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde
eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 10 – Bu maddeyi ihdas eden Kanunla bu Kanunun
5 inci ve 6 ncı maddelerinde yapılan değişikliklere istinaden, tarım dışında
kendi nam ve hesabına çalışanları temsilen asil ve yedek üye seçimi gündemiyle
toplanacak olağanüstü genel kurul bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren altı ay içinde toplanır.
4/12/2012 tarihinde yapılan olağan genel kurulda kendi nam
ve hesabına çalışanları temsilen seçilen asil ve yedek üye, tarımda kendi nam
ve hesabına çalışanları temsilen seçilen üye olarak kabul edilir.”
MADDE 7 – 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar
ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 67 nci maddesinin dördüncü fıkrasına
aşağıdaki cümle eklenmiştir.
“Ayrıca, lise ve dengi öğrenim görülmesi sebebiyle bakmakla
yükümlü olunan kişi veya hak sahibi sıfatıyla sağlık hizmetinden
yararlandırılan çocuklar, 20 yaşını dolduracakları tarihi aşmamak kaydıyla bu
öğrenimlerini bitirmelerini izleyen tarihten itibaren 120 gün süreyle aynı
kapsamda sağlık hizmetlerinden yararlanmaya devam ederler.”
Lise
ve dengi öğrenim görülmesi sebebiyle bakmakla yükümlü olunan kişi veya hak
sahibi sıfatıyla sağlık hizmetinden yararlandırılan çocukların, 20 yaşını
dolduracakları tarihi aşmamak kaydıyla bu öğrenimlerini bitirmelerini izleyen
tarihten itibaren 120 gün süreyle daha aynı kapsamda sağlık yardımlarından
yararlanmaya devam etmelerine imkan getirildi. Dolayısıyla, lise öğrenimi gören
çocukların, liseyi bitirdikleri tarih ile üniversiteye başladıkları tarih
arasında oluşan boşluk kapatılmış oldu. Böylece, liseyi bitiren çocuk anne veya
babası üzerinden sağlık yardımı alma hakkını eskiden olduğu gibi hemen
kaybetmeyecek, 20 yaşını doldurmamış olması şartıyla liseyi bitirdikten sonra
120 gün süreyle daha anne veya babası üzerinden sağlık yardımı alacak.
MADDE 8 – 5510 sayılı Kanunun 73 üncü maddesinin ikinci
fıkrasının üçüncü cümlesinde yer alan “kamu idaresi sağlık hizmeti sunucuları
tarafından sevk edilmesi halinde” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.
MADDE 9 – 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin birinci
fıkrasının (c) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“c) Kısa vadeli sigorta kolları prim oranı, sigortalının
prime esas kazancının %2’sidir. Bu primin tamamını işveren öder. Bu oranı %1,5
oranına düşürmeye ya da %2,5 oranına artırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.”
MADDE 10 – 5510
sayılı Kanunun 83 üncü ve 84 üncü maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.
4/a
kapsamında sigortalı (işçi) çalıştıran işverenler, kısa vadeli sigorta kolları
(İş Kazası ve Meslek Hastalıkları, Hastalık, Analık Sigortası) için, işyerinde
yapılan işin tehlike sınıf ve derecesine göre % 1 ilâ % 6,5 arasında prim
ödüyorlardı. Aynı şekilde 4/b kapsamında çalışan sigortalılar (kendi adına ve
hesabına bağımsız olarak çalışanlar/Bağ-Kur’lular) da yaptıkları işin tehlike
sınıf ve derecesine göre kısa vadeli sigorta kolları için, % 1 ilâ % 6,5
arasında prim ödüyorlardı. Yapılan değişiklik ile kısa vadeli sigorta kolları
prim oranı % 2 olarak sabitlendi. Bakanlar Kurulu isterse bu oranı % 1,5
oranına düşürebilecek ya da % 2,5 oranına artırabilecek. Ayrıca prim
oranlarının bu şekilde sabitlenmesiyle birlikte, 5510 sayılı Kanunun “Kısa
vadeli sigorta kolları prim tarifesi ve işkollarının ve işlerin tehlike sınıf
ve derecelerinin belirlenmesi” başlıklı 83 üncü maddesi ile “Tehlike sınıf ve
derecelerini etkileyebilecek değişiklikler” başlıklı 84 üncü maddeleri de artık
bir anlam ifade etmeyeceğinden, yürürlükten kaldırıldı. 1/9/2013 tarihinde yürürlüğe girecek.
MADDE 11 – 5510 sayılı Kanuna aşağıdaki ek madde
eklenmiştir.
“1479 sayılı Kanun ve mülga 2926 sayılı Kanun kapsamındaki
sigortalıların basamak tespiti
EK MADDE 8 – 1479 sayılı Kanun ve mülga 2926 sayılı Kanun
kapsamında 1/10/2008 tarihinden önce Kuruma kayıt ve tescili yapılan
sigortalılardan, sigortalılık başlangıç veya bitiş tarihi değişenlerin daha
önceden tespit edilmiş gelir basamakları ve bu basamakların yükselme tarihleri
değiştirilmez. Bu sigortalılardan, tescil tarihi daha eski bir tarihe
alınanların eski tescil tarihi ile yeni tescil tarihi arasındaki sigortalılık
sürelerine ilişkin gelir basamağı, ilk defa tescil edildiği tarih itibarıyla
seçtiği veya intibak ettirildiği basamak olarak kabul edilir.
Bu sigortalıların diğer sosyal güvenlik kanunları kapsamında
geçen hizmet süreleri basamak tespitinde dikkate alınmaz.”
Yapılan
düzenleme ile esnaf ve tarım Bağ-Kur’luların Bağ-Kur’a ilk defa kayıt oldukları
tarihteki basamaklarının esas alınması sağlanacak. Bunların, Bağ-Kur’a ilk
kayıttan önce SSK veya Emekli Sandığı çalışmaları olsa dahi başlangıç basamağı
değişmeyecek, dolayısıyla da bu sigortalılara emeklilik aşamasında sürpriz prim
borcu çıkması önlenecek. 1/9/2013 tarihinde yürürlüğe girecek.
MADDE 12 – 5510 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde
eklenmiştir.
“Yersiz yapılan sağlık giderlerinin terkini
GEÇİCİ MADDE 45 – Bu Kanuna göre genel sağlık sigortalısı ya
da bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamına girmekle birlikte, asli olarak hak
etmediği bir kapsamda sağlık hizmeti alanlara 31/1/2012 tarihine kadar verilen
sağlık hizmetlerine ilişkin Kurumca tahakkuk ettirilmiş veya ettirilecek
borçlar, varsa ilgililerin bu nedenle açtıkları davadan vazgeçmeleri halinde tahsil
edilmez. Bu borçlara ilişkin açılmış olan dava ve icra takiplerinden Kurumca
vazgeçilir.”
5510
sayılı Kanuna göre genel sağlık sigortalısı ya da bakmakla yükümlü olunan kişi
kapsamına girmekle ve dolayısıyla bu kapsamda genel sağlık sigortası
yardımlarından yararlanma hakkı bulunmakla birlikte, zorunlu genel sağlık
sigortasına geçiş sürecinde, bu kapsamda sağlık hizmeti almayıp asli olarak hak
etmediği bir kapsamda (anne – babası veya eşi üzerinden) sağlık hizmeti
alanlara 31/1/2012 tarihine kadar verilen sağlık hizmetlerine ilişkin Sosyal
Güvenlik Kurumunca tahakkuk ettirilmiş veya ettirilecek borçlar, varsa
ilgililerin bu nedenle açtıkları davadan vazgeçmeleri halinde tahsil
edilmeyecek, yani silinecek. Bu borçlara ilişkin açılmış olan dava ve icra
takiplerinden de Kurumca vazgeçilecek.
MADDE 13 – 5510 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde
eklenmiştir.
“Sosyal güvenlik destek prim borçlarının yapılandırılması
GEÇİCİ MADDE 46 – Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten
önce iştirakçi veya sigortalı olup, bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı sayılmasını gerektirir nitelikte
çalışması nedeniyle ilgili mevzuatına göre sosyal güvenlik destek primi ödemesi
gerekenlerin, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden ayın sonu
itibarıyla tahakkuk ettiği halde ödenmemiş olan sosyal güvenlik destek primi
borçları ve ferîleri, ilgililerin bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip
eden ay başından itibaren dört ay içinde başvuruda bulunmaları halinde
13/2/2011 tarihli ve 6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun
Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun ilgili
maddelerine göre yapılandırılır.”
MADDE 14 – 5510 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde
eklenmiştir.
“5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi kapsamında çalışmaya
başlayanlara yapılan yersiz ödemelerin yapılandırılması
GEÇİCİ MADDE 47 – Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten
önce, 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları
uyarınca emeklilik veya yaşlılık aylıklarının kesilmesini gerektiren bir işte
çalışmış olanların, bu aylıklarının hangi tarihte tekrar bağlanacağının
tespitinde 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin beşinci fıkrası dikkate
alınır.
Sosyal güvenlik kanunlarına göre emeklilik veya yaşlılık
aylığı almakta iken 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin ikinci fıkrası
kapsamına giren kurum ve kuruluşlara ait işyerlerinde çalışmaları nedeniyle
aylıkları kesilmesi gerekenlere, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip
eden ödeme dönemine kadar yersiz olarak ödendiği tespit edilen aylıklara
ilişkin asli ve ferî borçlar, ilgililerin bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi
takip eden ay başından itibaren dört ay içinde başvuruda bulunmaları halinde
6111 sayılı Kanunun ilgili maddelerine göre yapılandırılır.”
MADDE 15 – 5510 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinin ikinci
fıkrasında yer alan tabloya aşağıdaki sıralar eklenmiş; üçüncü fıkrasında yer
alan “Bu sürelerin, üç yılı geçmemek üzere yarısı” ibaresi, “Bu sürelerin, üç
yılı geçmemek üzere; (18) numaralı sırasında bulunanlar için tamamı diğerleri
için yarısı” şeklinde değiştirilmiş ve dördüncü fıkrasında yer alan “malûliyet
halleri” ibaresinden sonra gelmek üzere “ile (18) numaralı sırada bulunanlar”
ibaresi eklenmiştir.
“16) Basın
ve gazetecilik mesleğinde
|
Basın
Kartı Yönetmeliğine göre basın kartı sahibi olmak suretiyle fiilen
çalışanlar.
|
90
|
17) Türkiye
Radyo-Televizyon Kurumu
|
Basın
Kartı Yönetmeliğine göre basın kartı sahibi olmak suretiyle; Türkiye
Radyo-Televizyon Kurumunda haber hizmetinde fiilen çalışanlar.
|
90
|
18) Türkiye
Büyük Millet Meclisi
|
Yasama
organı üyeleri ile dışarıdan atanan bakanlar.
|
90”
|
fiili hizmet (itibari hizmet) süresinden yararlanma hakkı
getirildi. Dolayısıyla bunların toplam prim ödeme gün sayılarına, fiilen
çalıştıkları her yıl (360 gün) için 90 gün yıpranma payı eklenecek.
Fiili
hizmet (itibari hizmet) süresinden yararlanma hakkı getirildi. Dolayısıyla
bunların toplam prim ödeme gün sayılarına, fiilen çalıştıkları her yıl (360
gün) için 90 gün yıpranma payı eklenecek.
MADDE 16 – 5510 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde
eklenmiştir.
GEÇİCİ MADDE 48 – 2008 yılı Ekim ayı başı ile bu maddenin
yürürlük tarihini takip eden ay başına kadar geçen süre içinde bu Kanunun bu
maddeyi ihdas eden Kanunla değişik 40 ıncı maddesi gereğince fiili hizmet
süresi zammı süresine tabi işyerleri ve işlerde çalışanlar için 5510 sayılı
Kanunun 86 ncı maddesine göre verilmesi gereken ek prim belgelerinin bu maddenin
yürürlüğe girdiği tarihi takip eden ay başından itibaren üç ay içinde verilmesi
halinde idari para cezası uygulanmaz.
Bu maddenin yayımı tarihini takip eden ay başından itibaren
sigortalılarca; üç aylık süre içinde Kurumca istenecek belgelerle başvurulması
ve altı aylık süre içerisinde hesaplanacak fiili hizmet süresi zammına ilişkin
prim tutarının ödenmesi halinde gecikme zammı ve gecikme cezası alınmaz.”
MADDE 17 – 5510 sayılı Kanunun geçici 38 inci maddesinin
üçüncü fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“Bu fıkranın yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla Türkiye
Büyük Millet Meclisi üyeliği görevi devam edenlerden, Kanunun 4 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (a) veya (b) bentleri kapsamında aylık almakta iken
aylıklarını kestirip 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında
sigortalılık talebinde bulunanların, bu Kanunun 43 üncü maddesine göre aylığa
hak kazanabilmesinde, 2 yıl süreyle bu görevlerde bulunmuş olma ve sigorta
primi veya emekli keseneği ile kurum karşılığı ödenmesine ilişkin şartlar
aranmaz. Bunların müracaatları halinde bu fıkranın yürürlüğe girdiği tarihi
takip eden ay başından itibaren Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının
(a) veya (b) bentleri kapsamında olan ve kesilen aylıkları bu Kanunun 43 üncü
maddesindeki aylık seviyesine yükseltilmek suretiyle yeniden bağlanır.”
MADDE 18 – 4/5/2007 tarihli ve 5648 sayılı Tarım ve Kırsal
Kalkınmayı Destekleme Kurumu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun 14 üncü
maddesinin dördüncü fıkrasının son iki cümlesi yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 19 – 5648 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde
eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 2 – 31/12/2012 tarihi itibarıyla Kurumda 14
üncü maddenin dördüncü fıkrası kapsamında istihdam edilenlerden sözleşmesi, dil
yeterliliği şartını yerine getirememiş olması sebebiyle yenilenmeyen personelin
sözleşmeleri, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte, başkaca bir işleme gerek
kalmaksızın 1/1/2013 tarihi itibarıyla yenilenmiş sayılır. Sözleşmesi bu
şekilde yenilenen ve dil yeterliliği şartını sağlayamayan personelin bu şartı
31/12/2013 tarihine kadar yerine getirmesi zorunludur. Anılan tarihe kadar 14
üncü maddenin dördüncü fıkrasında öngörülen dil yeterliliği belgesini ibraz
etmeyenlerin sözleşmeleri yenilenmez.”
MADDE 20 – 18/10/2012 tarihli ve 6356 sayılı Sendikalar ve
Toplu İş Sözleşmesi Kanununun geçici 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrasına
aşağıdaki cümle eklenmiştir.
“Ancak, en son yayımlanan 2009 istatistiğinde toplu iş
sözleşmesi yapma yetkisi için başvuru hakkına sahip işçi sendikalarının 7/11/2012
tarihinde ve sonraki bu fıkraya göre yapacakları yetki tespit talepleri, 41
inci maddede yer alan işyeri veya işletme çoğunluğu şartlarına göre
sonuçlandırılır.”
MADDE 21 – Bu Kanunun;
a) 7 nci maddesi 1/6/2012 tarihinden geçerli olmak üzere
yayımı tarihinde,
b) 9 uncu, 10 uncu ve
11 inci maddeleri 1/9/2013 tarihinde,
c) 15 inci maddesi 2008 yılı Ekim ayı başından itibaren
geçerli olmak üzere yayımı tarihinde,
ç) Diğer maddeleri yayımı tarihinde,
yürürlüğe girer.
MADDE 22 – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder