1.4.2014 tarihi artık yeni bir dönemin
başlangıcı kabul edilebilir. Hala birçok eksiklik aksaklık olmasına rağmen
e-fatura uygulaması geri dönüşsüz olarak başlamış bulunmaktadır. Özellikle
Bakanlığın sitesinde oluşturulan forumda sorulan sorular ve verilen
(verilemeyen) cevaplara bakınca bir hayli sıkıntı beklendiği açıktır.
Yılbaşında yapılan erteleme sonrası sistemi kullanmaya devam eden kurumların bu
açıdan daha az sorunla karşılaşacağı ise şüphesizdir.
GİB bugün aşağıda paylaştığımız bilgilerle
kullanıcılara bazı noktalarda dikkat çekmek istemiştir. Hem bugün uygulamanın
başlaması hem de konunun önemi nedeniyle biz de önem arz eden noktaların
hatırlatıldığı bu metni sizlerle paylaşmayı uygun gördük.
En çok sorulan sorulardan biri olan TEMEL /
TİCARİ fatura senaryolarına da kısa ve net bir açıklama aşağıda yer verilmiştir.
Ancak hatırlatmak isteriz ki Ticari fatura senaryosunu kullanabilmek için
Ticari Fatura göndermeyi planladığınız firmalarla bu konuda “Anlaşma Yapmak”
yada en azından “Mutabakata Varmak” zorundasınız.
e-Fatura düzenlemesi ve sistemde gördüğümüz
en önemli sorunlardan biri ise Fatura
Tarihi ve Gönderim Tarihi kontrolünün bulunmamasıdır. Bu nedenle
bu konu ile ilgili bir düzenleme yapılana kadar fatura trafiğinde dikkatli
davranılması gerektiğini hatırlatır özellikle KDV ve BA-BS işlemleri öncesi
eski tarihli fatura gelip gelmediğini mutlaka kontrol etmenizi öneririz.
İlgili metin şöyledir;
Bilindiği
üzere; 05.03.2010 tarihinde yayımlanan 397 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu
Genel Tebliği ile elektronik fatura (e-fatura) uygulaması vergi mevzuatımıza
dahil edilmiş bulunmaktadır.
Öncelikli
olarak söz konusu genel tebliğde belirtilen koşulları sağlayan mükelleflerin
kendi istekleri ile seçebileceği bir uygulama olarak başlayan e-fatura
uygulaması, ekonomik hayattaki gelişmeler ve vergi gelirleri yönünden kritik
öneme sahip bazı sektörlerde faaliyet gösteren mükellefler ile bu
mükelleflerden mal ve hizmet alışverişinde bulunan ve brüt satış hasılatı
yönünden belli ölçüleri aşan mükellefler için 421 sıra numaralı Vergi Usul
Kanunu Genel Tebliği ile e-fatura uygulaması belirtilen mükellef grupları için
zorunlu hale getirilmiştir.
433 seri
nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile e-fatura uygulamasına kayıtlı olan
mükelleflerin birbirlerinden aldıkları mallar ve sağladıkları hizmetler için
elektronik fatura gönderme ve alma zorunluluğu 01.04.2014 tarihi olarak
belirlenmiştir.
Uygulamanın
mükelleflerimiz açısından sorunsuz ve sağlıklı yürütülebilmesi bakımından, http://www.efatura.gov.tr/anasayfa.html
web adresinde de yayımlanan ilgili genel tebliğlerde ve teknik kılavuzlarda
detaylı açıklamalar yapılmış bulunmakla birlikte, aşağıda maddeler halinde
belirlenen hususlarda hatırlatmalarda bulunulmasına gerek duyulmuştur.
1. Karşılıklı e-Fatura Düzenleme Zorunluluğu;
421 Sıra
Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile 397 Sıra Numaralı Vergi Usul
Kanunu Genel Tebliğ uyarınca; elektronik fatura uygulamasına kayıtlı
mükelleflerin birbirlerine sattıkları mallar ve ifa ettikleri hizmetler için
düzenledikleri faturaları 01/04/2014 tarihinden itibaren elektronik fatura
olarak göndermeleri ve almaları zorunludur.
Elektronik
fatura uygulamasına kayıtlı olan mükellefler kayıtlı olmayan mükelleflere
yaptıkları mal teslimi ve hizmet ifası için genel hükümler çerçevesinde kağıt
fatura düzenlemeye devam edeceklerdir.
Bir
kullanıcının (gönderici veya alıcının) e-fatura uygulamasına kayıtlı olup
olmadığının sistemde yayımlanan listelerden kontrol edilebileceği, sistemde
kayıtlı olmayanların e-fatura düzenleyemeyeceği ve alamayacağı tabiidir.
2. Muhafaza ve İbraz Yükümlülüğü;
213 Sayılı
Vergi Usul Kanunu ve 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununun ilgili hükümlerine göre
mükellefler, gerek düzenledikleri, gerekse adlarına düzenlenen faturaları,
yasal süreler dahilinde muhafaza ve istendiğinde ibraz etmekle yükümlüdürler.
e-Faturanın veri bütünlüğünün sağlanması ile kaynağının inkar edilemezliği Mali
Mühürle garanti altına alınmaktadır. Mührün doğruluk ve geçerlilik kontrolünün
ancak elektronik ortamda yapılabilmesi nedeniyle e-Faturanın kağıda basılarak
saklanması söz konusu değildir. Bu nedenle mükellefler, düzenledikleri ve
aldıkları e-Faturaları, üzerindeki Mali Mührü de içerecek şekilde kanuni
süreler dahilinde kendi bünyelerindeki elektronik, manyetik veya optik
ortamlarda muhafaza ve istendiğinde elektronik, manyetik veya optik araçlar
vasıtasıyla ibraz edeceklerdir.
3. Arşivleme;
Elektronik
fatura uygulamasında düzenlenen ve alınan faturalara ilişkin olarak Gelir
İdaresi Başkanlığı tarafından saklama hizmeti verilmemektedir. Portal üzerinden
düzenlenen ve alınan faturalar, mükellefler tarafından arşivlenerek kendi bilgi
işlem sistemlerinde veya Başkanlığımızdan saklama hizmeti konusunda yetki almış
kuruluşların bünyesinde saklanmalıdır. Portalda bulunan arşivleme bölümü sadece
gelen ve gönderilen faturaların pasife çekilerek posta kutusunda ve
gönderilenler kutusunda yer alan fatura trafiğinin rahatlatılmasına yönelik
olarak hazırlanmış bir ekran olup bu ekrandaki faturaların kullanıcı tarafından
kendi bilgisayarlarına indirilerek, bünyelerinde veya saklamacı kuruluşlar
nezdinde muhafaza edilmesi gerekmektedir.
4. Temel ve Ticari fatura Senaryosu / e-Faturanın Reddi
“Temel fatura” ile “ticari
fatura” arasında sadece faturaya sistem üzerinden itiraz imkanı açısından farklılık
bulunmaktadır.
Her iki fatura da sistemler tarafından alınmak zorundadır. Alınan ticari faturaya e-fatura uygulaması üzerinden Red veya Kabul mesajı gönderilmesi imkanı vardır. Temel faturaya itiraz ise e-fatura uygulaması üzerinden değil harici yollarla yapılabilmektedir.
e-Fatura uygulamasına kayıtlı kullanıcılar, uygulama kapsamında, uygulamadan yararlanma yöntemine ve gönderilen e-Faturanın senaryo tipine (temel/ticari) bakılmaksızın, gelen e-faturaları almaktan imtina edemezler ve Başkanlığın yayımladığı şema/şematron kontrolleri ile imza doğrulaması hatası dışında reddedemezler. Entegrasyon ve özel entegratör yöntemini kullanan mükellefler, Başkanlığın belirlediği şema ve şematron dışında kurallar belirleyemez ve kullanamazlar. Aksi yönde hareket eden entegratör ve özel entegratörlerin, entegrasyon izinleri Başkanlık tarafından iptal edilebilir.
e-Fatura uygulamasına kayıtlı kullanıcıların, e-Faturalara itiraz yöntemleri teknik kılavuzlarda düzenlenmiş olup, temel fatura kapsamında düzenlenen faturalara mükellefler, mevzuat hükümleri çerçevesinde muhasebe kayıtlarına alıp iade faturası düzenleyerek ya da muhasebe kayıtlarına almadan harici yollar ile sistem dışından itiraz edebilirler. Ticari fatura senaryosu kapsamında düzenlenen faturalarda ise uygulama yanıtı ile faturalar kabul ya da red edilebilmektedir.
5. Unvan Değişikliği
e-Fatura
uygulamasına kayıtlı bir kullanıcı, unvanının değişmesi halinde 15 gün içinde
unvan değişikliğine ait Ticaret Sicil Gazetesinin fotokopisi ve durumu izah
eden bir dilekçe ile Gelir İdaresi Başkanlığı’na posta yoluyla, yeni unvana ait
mali mühür temini için Kamu Sertifikasyon Merkezine elektronik ortamda
başvurması gerekmektedir. Unvan değişikliğine giden mükellefin e-Fatura
sistemindeki unvanı, dilekçesine istinaden güncellenecek olup, mükellefler yeni
mali mühürlerini temin edene kadar, eski unvana ait mali mühürleri ile işlem
yapmaya devam edebileceklerdir.
6. Nevi Değişikliği
e-Fatura
uygulamasına kayıtlı bir kullanıcı, nevi değişikliğine gitmesi halinde 15 gün
içerisinde, nevi değişikliğine ilişkin ticaret sicil gazetesinin fotokopisi ve
durumu izah eden bir dilekçe ile Gelir İdaresi Başkanlığı’na posta yoluyla,
yeni unvana ait mali mühür temini için Kamu Sertifikasyon Merkezine elektronik
ortamda başvurması gerekmektedir. Nevi değişikliğine giden mükellefler yeni
mali mühürlerini temin edene kadar, e-Fatura Uygulamasından eski Vergi Kimlik
Numarasına ait unvan ve mali mühür ile yararlanmaya devam edeceklerdir.
Bu süre
zarfında, eski unvanlarına düzenlenen faturaları muhasebeleştirebilecekler,
düzenleyecekleri e-Faturalarda, yeni unvan ve Vergi Kimlik Numarası bilgilerine
faturanın açıklama alanında yer vereceklerdir. Yeni unvanlarına ait mali mührün
üretim/teslim bilgisi Kamu Sertifikasyon Merkezi tarafından Başkanlığa
iletildikten sonra, Başkanlık tarafından eski hesapları kapatılarak, yeni
hesapları aktive edilecektir. Bu tarihten sonra yeni VKN, yeni unvan ve yeni
mali mühür kullanılarak e-fatura düzenlenecektir.
7. Durum Kodları;
e-Fatura
gönderiminde ve alımında sıklıkla ortaya çıkan aşağıda belirtilen hata durum
kodu türlerine göre işlem yapılacaktır.
a) 1220 “HEDEFTEN SISTEM YANITI GELMEDI” DURUM KODU;
Bu durum kodunun alınması faturanın alıcının posta kutusuna iletildiğini ancak
alıcı tarafından sisteme cevap dönülmediği anlamına gelmektedir. Bu durumdaki
fatura başarılı kabul edilmelidir, aynı faturanın tekrar gönderilmemesi
gereklidir. Gönderilmeye çalışılması ise mükerrerliğe sebep olacağından sistem
tarafından kabul edilmeyecektir. Alıcı taraf ise sistemine düşen faturayı Gelir
İdaresinin belirlediği şema /şematron ve imza kontrollerinden geçirerek, fatura
başarılı ise 1200 “ZARF BASARIYLA
ISLENDI” sistem yanıtını dönerek, hata tespit edilmiş ise ilgili hata kodunu
dönerek fatura değişim sürecini tamamlamaları gerekmektedir.
Hedeften sistem yanıtının 1200 “ZARF BASARIYLA ISLENDI” durum
kodu ile gelmesi halinde Merkezde 1220 durum
koduyla bekleyen zarfın yeni durumu 1300
“BASARIYLA TAMAMLANDI” olur. Hedef sistemden 1200 durum kodu dışında zarfın başarısız işlendiğine dair bir kod
dönülmesi halinde Merkezde 1220
durum koduyla bekleyen zarfın yeni durumu 1230
“HEDEFTEN SISTEM YANITI BASARISIZ GELDI” olur.
b) 1210 “DOKUMAN BULUNAN ADRESE GONDERILEMEDI” DURUM
KODU; Bu durum kodunun alınması alıcının sistemine erişilemediği anlamına
gelmektedir. Alıcıyı hata ayrıntısını bildirerek sistemini düzeltmesi yönünde
uyarınız. 1210 durum kodu 48 saatlik
tekrar gönderme süreci sonunda alıcının posta kutusuna erişilememesi durumunda 1215 “DOKUMAN GONDERIMI BASARISIZ.
TERKAR GONDERME SONLANDI” durum kodunu alır. 48 saat içinde fatura alıcının
sistemine iletilmişse ve başarılı olarak sonuçlanmışsa 1300 “BASARIYLA TAMAMLANDI”, hata almış ise 1230 “HEDEFTEN SISTEM YANITI BASARISIZ GELDI” durum koduna güncellenir.
1210 durum kodu 1215, 1230 ve 1300 durum
koduna dönüşene kadar hiçbir işlem yapmayınız.
c) 1230 “HEDEFTEN SISTEM YANITI BASARISIZ GELDI” ve 1215 “DOKUMAN GONDERIMI BASARISIZ.
TERKAR GONDERME SONLANDI” DURUM KODU; Bu durum kodlarının alınmasının ardından
ilgili zarftaki faturalar göndericinin entegrasyon ya da özel entegrasyon
kullanıcıları olması durumunda aynı Fatura ID’siyle tekrar gönderilebilir.
Göndericinin portal kullanıcısı olması durumunda ise yeni fatura ID'si ile
yeniden fatura oluşturulması ve bu hatalı faturaların gelen/gönderilen
faturalarla birlikte saklanması gerekmektedir. Yeniden oluşturulan faturalarda
daha önce hata alınan fatura numarasına ve hata sebebine ilişkin bilginin
faturanın not alanına yazılması uygun olacaktır.
Elektronik fatura yeni bir belge türü olmayıp
kağıt faturanın elektronik halidir. İlgili Genel tebliğ ve teknik kılavuzlarda
düzenlenmemiş hükümlerde Başta Vergi usul kanunu olmak üzere mevzuat hükümleri
geçerlidir.
e-Fatura uygulamasındaki diğer durum
kodlarına e-Fatura Uygulaması Entegrasyon Kılavuzunun eki olan e-Fatura
Uygulaması Sistem Yapısı Şema Yapısı Kılavuzundan ulaşılabilir.
8. e-Fatura Uygulamasını Gelir İdaresi
Başkanlığının Portal Yöntemi ile Kullanacak Mükellefler;
e-fatura
uygulamasını GİB Portal yöntemiyle kullanacak mükelleflerin e-fatura gönderip
alabilmeleri için www.efatura.gov.tr
internet adresinde yayımlanan e-Fatura Uygulaması Portal kılavuzunda belirtilen
şekilde ilgili programları yüklemeleri kılavuzda gösterilen yönergelere
uymaları gerekmektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder