Maliye Bakanlığı Gelir
İdaresi Başkanlığı 24.12.2015 tarih ve 29572 sayıl resmi gazetede 459 sayılı
VUK tebliğini yayınladı ve yeni bir düzenleme yaptı. Bu düzenlemeye göre
alışılagelmiş söylemiyle “Makbuz Kesme Sınırı’nı” 7.000,-- TL’ye indirdi. Ancak tebliğ dikkatle incelendiğinde rakamsal
haddin indirilmesinden öteye çok daha ciddi bir düzenlemenin getirildiği
görülüyor. Tebliğin “Tevsik
Zorunluluğunun Kapsamı ve Tutarı” başlığı mutlaka incelenmeli. Görüş olarak
daha önce de üzerinde durduğumuz “Faturalar Toplamına Dikkat Edilmelidir”
söylemimiz de artık tebliğle açıkça ifade edilmiş durumda. Tebliğ görüşünü bu
kez hiçbir karışıklığa yer vermeden açıkça ortaya koymuş. Kısaca şunu söylemek
mümkün: “Artık Makbuz Kesmek Neredeyse İmkansız”. Önemle dikkat edilmesi
gereken bölüm ve alanlar renklendirilmiştir.
Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra
No: 459)
1. Giriş
Vergi kanunlarının
vergiyi bağladıkları olayı, belli kurumların kayıt ve belgeleri yardımıyla
tespit etmek ve böylece kayıt dışılığı önlemek amacı doğrultusunda tahsilat ve
ödemelerde tevsik zorunluluğu getirilmesi bu Tebliğin konusunu teşkil
etmektedir.
2. Yetki
4/1/1961 tarihli ve
213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci maddesinin birinci fıkrasının
(2) numaralı bendinde Maliye Bakanlığına mükelleflere muameleleri ile ilgili
tahsilat ve ödemelerini bankalar, benzeri finans kurumları veya posta
idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik etmeleri zorunluluğunu getirme ve bu
zorunluluğun kapsamını ve uygulamaya ilişkin usul ve esaslarını belirleme
yetkisi verilmiştir.
Vergi Usul
Kanununun yukarıda belirtilen hükmünün Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye
istinaden yapılan düzenlemeler aşağıda yer almaktadır.
3. Tanımlar
Bu Tebliğde geçen;
a) Aracı finansal
kurum: Bu Tebliğ uygulaması bakımından tahsilat ve ödemelere aracılık eden
19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununda tanımlanan bankayı,
29/6/2013 tarihli ve 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri,
Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun kapsamında
yetkilendirilmiş ödeme kuruluşlarını ve 9/5/2013 tarihli ve 6475 sayılı Posta
Hizmetleri Kanununa göre kurulan Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketini,
b) Ödeme: Nakit ve
her an kullanıma hazır banka varlığından oluşan ödeme mevcudundaki azalışı,
c) Tahsilat: Nakit
ve her an kullanıma hazır banka varlığından oluşan ödeme mevcudundaki artışı,
ç) Tevsik
zorunluluğu kapsamında olanlar: Bu Tebliğ uygulaması bakımından, Vergi Usul
Kanununun 232 nci maddesinin birinci fıkrası kapsamında fatura almak zorunda
olan birinci ve ikinci sınıf tüccarları, serbest meslek erbabını, kazançları
basit usulde tespit olunan tüccarları, defter tutmak mecburiyetinde olan
çiftçileri, vergiden muaf esnafı,
d) Tevsik
zorunluluğu kapsamında olmayanlar: Bu Tebliğ uygulaması bakımından tevsik
zorunluluğu kapsamında olanlar dışında kalanları
ifade eder.
4. Tevsik Zorunluluğunun Kapsamı
ve Tutarı
4.1. Kapsam ve
Tutar
Tevsik zorunluluğu
kapsamında olanların, kendi aralarında ve tevsik zorunluluğu kapsamında
olmayanlarla yapacakları, 7.000 TL’yi aşan tutardaki her türlü tahsilat ve
ödemelerini aracı finansal kurumlar kanalıyla yapmaları ve bu tahsilat ve
ödemeleri söz konusu kurumlarca düzenlenen belgeler ile tevsik etmeleri
zorunludur.
Bu kapsamda
örneğin;
ü Her türlü
mal teslimi veya hizmet ifasına ilişkin tahsilat ve ödemelerin,
ü Avans,
depozito, pey akçesi gibi suretlerle yapılacak tahsilat ve ödemelerin,
ü İşletmelerin
kendi ortakları ve/veya diğer gerçek ve tüzel kişilerle yaptığı her türlü tahsilat
ve ödemelerin
belirlenen haddi
aşması durumunda, aracı finansal kurumlar kanalıyla yapılması ve bu işlemlerin
söz konusu kurumlarca düzenlenen belgeler ile tevsik edilmesi zorunludur.
4.1.1. Aynı Günde
Aynı Kişi veya Kurumlarla Yapılan İşlemler
Aynı günde aynı
kişi veya kurumlarla yapılan işlemlerin toplam tutarının bu Tebliğin (4.1.)
bölümünde belirlenen haddi aşması durumunda, işlemlerin her biri işlem bazında
belirlenen haddin altında kalsa bile, aştığı işlemden itibaren işleme konu
tahsilat ve ödemelerin de aracı finansal kurumlar aracılığıyla yapılması
zorunludur.
Örnek:
Tevsik zorunluluğu kapsamında olan (A) A.Ş., aynı gün içerisinde (B) Ltd.
Şti.’nden sırasıyla 1.000 TL, 3.000 TL, 3.500 TL ve 500 TL tutarında ayrı ayrı
mal alımları gerçekleştirmiştir. Tevsik zorunluluğu kapsamında olan (A)
A.Ş.’nin (B) Ltd. Şti.’nden aynı günde yaptığı mal alımları toplamı 3.500
TL’lik alımla 7.000 TL’lik haddi aştığından, son iki işleme ait tahsilat ve
ödemelerin tevsik zorunluluğu kapsamında aracı finansal kurumlar kanalıyla
yapılması gerekmektedir.
Söz konusu tahsilat
ve ödemelerde tevsik zorunluluğuna uyulmaması durumunda (A) A.Ş. ile (B) Ltd.
Şti.’ne ayrı ayrı ceza uygulanacaktır.
4.1.2. Kısım Kısım
Yapılan Tahsilat ve Ödemeler
Tahsilat ve ödemeye
konu işlem tutarının tevsik zorunluluğu kapsamında bu Tebliğin (4.1.) bölümünde
belirlenen haddi aşması halinde, bedelin farklı tarihlerde kısım kısım
ödenmesinde işlemin toplam tutarı dikkate alınacak ve her bir tahsilat ve
ödeme, tevsik zorunluluğu kapsamında aracı finansal kurumlar kanalıyla
gerçekleştirilecektir.
Örnek:
Serbest meslek erbabı (C), (D) A.Ş.’ye bir yıl süreyle vereceği hizmet
karşılığında 12.000 TL alacaktır. Aralarındaki anlaşma gereği (D) A.Ş., hizmet
bedelini 1.000 TL’lik taksitler halinde ödeyecektir. Bu durumda serbest meslek
makbuzunun, taksitlerin ödendiği tarihlerde 1.000 TL üzerinden düzenlenmesi
tevsik zorunluluğunu ortadan kaldırmayacak, sözleşmenin toplam tutarı
belirlenen haddi aştığından kısım kısım yapılan her bir tahsilat ve ödeme de
aracı finansal kurumlar kanalıyla tevsik edilecektir.
Söz konusu tahsilat
ve ödemelerde tevsik zorunluluğuna uyulmaması durumunda serbest meslek erbabı
(C) ile (D) A.Ş.’ye ayrı ayrı ceza uygulanacaktır.
4.2. Kapsamda
Olmayan Tahsilat ve Ödemeler
a) 10/12/2003
tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda yer alan merkezi
yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bunlara ait döner sermaye
işletmelerinin işlemlerine konu tahsilat ve ödemelerin,
b) 6/12/2012
tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununda tanımlanan sermaye piyasası
aracı kurumlarında yapılan işlemlere konu tahsilat ve ödemelerin,
c) 11/8/1989
tarihli ve 20249 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 89/14391 sayılı Türk Parası
Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Kararda tanımlanan yetkili döviz
müesseselerinin yapacakları döviz alım satım işlemlerine ilişkin tahsilat ve
ödemelerin,
ç) Tapu sicil
müdürlüklerinde gerçekleştirilen işlemler karşılığında yapılan tahsilat ve
ödemelerin,
d) Noterlerde
gerçekleştirilen işlemler karşılığında yapılan tahsilat ve ödemelerin,
e) 5018 sayılı
Kanunda yer alan merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri, il özel
idareleri, belediyeler ile bunların teşkil ettikleri birlikler, kanunla kurulan
diğer kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına
ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan ve işletilen müesseseler
ile döner sermayeli kuruluşlar veya bunlara ait veya tabi diğer müesseseler
tarafından yapılan ihale işlemlerine ilişkin yatırılması gereken teminat tutarlarına
ilişkin tahsilat ve ödemelerin
aracı finansal
kurumlar kanalıyla yapılması zorunluluğu bulunmamaktadır.
4.3. Diğer Hususlar
Bu Tebliğ
kapsamında aracı finansal kurumlar kanalıyla yapılması zorunlu bulunan tahsilat
ve ödemelerin bu kurumlarca mevzuatlarına göre düzenlenen belgelerle (dekont,
hesap bildirim cetveli, alındı vb.) tevsiki zorunludur.
Tevsik zorunluluğu
kapsamında yapılan işlemler için aracı finansal kurumlar tarafından düzenlenen
belgeler yapılan işlemi değil o işleme ilişkin tahsilat veya ödemeyi tevsik
etmektedir. Dolayısıyla tahsilat ve ödemelerin tevsik zorunluluğu kapsamında
aracı finansal kurumlar kanalıyla yapılması, bu zorunluluğu ortaya çıkaran
işleme ilişkin olarak Vergi Usul Kanununda yer alan belgeleri düzenleme
zorunluluğunu ortadan kaldırmayacaktır.
5. Ceza Uygulaması
Tahsilat ve
ödemelerin aracı finansal kurumlar kanalıyla yapılması zorunluluğuna uyulmaması
durumunda ilgililere Vergi Usul Kanununda yer alan cezalar tatbik edilir.
6. Yürürlük
Bu Tebliğ 1/1/2016 tarihinde
yürürlüğe girer.
Tebliğ olunur.
