KATMA DEĞER VERGİSİ GENEL UYGULAMA TEBLİĞİ

Maliye Bakanlığı 28983 sayı ve 26/04/2014 Tarihli Resmi Gazetede yeni bir KDV tebliği yayınladı tebliğ çok uzun ancak çok önemli. Tüm uygulamalar bu tebliğ içinde birleştirilmiş. Dağınıklığın toparlanması ve uygulama birliği açısından da önemli bir adım. Ancak zaman ayırıp okumak uzun sürecek. Özellikle bir WORD dökümanı olarak 280 sayfa civarında yer tuttuğunu söyleyebiliriz.

En önemli konu ise tebliğin;

C. YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILAN TEBLİĞLER

1 ila 123 seri numaralı Katma Değer Vergisi Genel Tebliğleri, bu Tebliğin yürürlük tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılmıştır. Kaldırılan Tebliğlere yapılan atıflar, bu Tebliğin ilgili bölümlerine yapılmış sayılır.

Bölümü.

Herşeyi unutup yeniden başlamak gerekecek, dikkatinize.

Tebliğe http://www.gib.gov.tr/index.php?id=1079&uid=G89wKBicZxo4P3W3&type=teblig linkinden ulaşılabilir.

Saygılar,

YENİ NESİL ÖDEME KAYDEDİCİ CİHAZLAR HAKKINDA YENİ DÜZENLEME

Maliye bakanlığı 3.4.2014 tarih ve 28961 sayılı Resmi Gazetede yayınladığı 435 sayışı tebliğle yeni düzenlemeler getirdi. Daha önce Serbest Meslek Makbuzları ile ilgili yapılan ( Doktorlar İçin) düzenlemeye benzer şekilde PSF ve POS belgeleri birleştirildi. Ancak bu temel düzenlemeden başka dikkat edilmesi gereken hususlar da var. Tebliğde dikkat edilmesi gereken ve bizce önemli gördüğümüz noktalar renklendirilerek dikkat çekilmeye özen gösterilmiştir. Uygulama 1.8.2014 tarihinde yürürlüğe girecektir. İlgili tebliğ aşağıdadır. Bakanlık Ek olarak açıklamaları şekil olarak da gösteren bir ek yayınlamış bulunmaktadır.

VERGİ USUL KANUNU GENEL TEBLİĞİ (SIRA NO: 435)

Bankacılık kartları (Kredi Kartı, Banka Kartı, Ön Ödemeli Kart) kullanılmak suretiyle gerçekleştirilen perakende teslim ve hizmet ifalarına ilişkin yeni nesil ödeme kaydedici cihaz (ÖKC) fişlerine dair usul ve esaslar ile 21/11/2012 tarihli ve 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu kapsamında Türkiye’de kurulu finansman şirketlerine banka ve sigorta muameleleri vergisine (BSMV) tâbi işlemleri nedeniyle fatura yerine geçmek üzere dekont düzenleme zorunluluğu getirilmesi bu Tebliğin konusunu teşkil etmektedir.

4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 227 nci maddesinin son fıkrasında “ Maliye Bakanlığı düzenlenmesi mecburi olan belgelerde bulunması gereken zorunlu bilgileri belirlemeye ... yetkilidir” hükmü yer almaktadır.

Aynı Kanunun mükerrer 257 nci maddesinin birinci fıkrasının birinci bendinde, Maliye Bakanlığının, mükellef ve meslek grupları itibarıyla muhasebe usul ve esaslarını tespit etmeye, mezkûr Kanuna göre tutulmakta olan defter ve belgeler ile bunlara ilaveten tutulmasını veya düzenlenmesini uygun gördüğü defter ve belgelerin mahiyet, şekil ve ihtiva etmesi zorunlu bilgileri belirlemeye, bunlarda değişiklik yapmaya; bedeli karşılığında basıp dağıtmaya veya üçüncü kişilere bastırıp dağıtmaya veya dağıttırmaya, bunların kayıtlarını tutturmaya, bu defter ve belgelere tasdik, muhafaza ve ibraz zorunluluğu getirmeye veya kaldırmaya, yine mezkûr Kanuna göre tutulacak defter ve düzenlenecek belgelerin tutulması ve düzenlenmesi zorunluluğunu kaldırmaya yetkili olduğu hükme bağlanmış, dördüncü bendinde ise “Bu Kanunun 149 uncu maddesine göre devamlı bilgi vermek zorunda olanlardan istenilen bilgiler ile vergi beyannameleri ve bildirimlerin, şifre, elektronik imza veya diğer güvenlik araçları konulmak suretiyle internet de dahil olmak üzere her türlü elektronik bilgi iletişim araç ve ortamında verilmesi, beyanname ve bildirimlerin yetki verilmiş gerçek veya tüzel kişiler aracı kılınarak gönderilmesi hususlarında izin vermeye veya zorunluluk getirmeye, beyanname, bildirim ve bilgilerin aktarımında uyulacak format ve standartlar ile uygulamaya ilişkin usul ve esasları tespit etmeye, bu zorunluluğu beyanname, bildirim veya bilgi çeşitleri, mükellef grupları ve faaliyet konuları itibarıyla ayrı ayrı uygulatmaya” Maliye Bakanlığının yetkili olduğu hükmüne yer verilmiştir.

Mezkûr Kanunun 149 uncu maddesinde de “Kamu idare ve müesseseleri (Kamu hizmeti ifa eden kurum ve kuruluşlar dahil) ile gerçek ve tüzel kişiler vergilendirmeye ilişkin olaylarla ilgili olarak Maliye Bakanlığı ve vergi dairesince kendilerinden yazı ile istenecek bilgileri belli fasılalarla ve devamlı olarak yazı ile vermeye mecburdurlar.” hükmü mevcuttur.

Vergi Usul Kanununun yukarıda belirtilen maddelerinin Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye istinaden yapılan düzenlemeler aşağıda yer almaktadır.

1. Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihaz Fişleri

Mali bilgileri içeren yeni nesil ÖKC fişleri ile bankacılık işlemine dair bilgileri içeren banka POS harcama belgesi bilgileri bu Tebliğ ekinde yer alan şekilde birleştirilmiştir. Diğer bir ifadeyle, bankacılık kartları ile yapılan teslim ve hizmet ifalarına dair yeni nesil ÖKC fişlerinin müşteri nüshalarında, ÖKC fişlerinde yer alan mali bilgilerin yanı sıra banka POS harcama belgelerinde olması gereken bankacılık bilgileri de yer alacaktır. Yeni nesil ÖKC cihaz fişlerinin müşteri nüshalarının, aşağıdaki açıklamalar çerçevesinde Tebliğ ekindeki örneğe uygun olarak düzenlenmesi ve müşterilere verilmesi gerekmektedir.

Birleşik yeni nesil ÖKC fişlerinde yer alan bilgilerden sadece mali olanlarının ilgili mevzuata uygun şekilde yazar kasanın elektronik kayıt ünitesine (EKÜ) kaydedilmesi, banka POS harcama belgesine dair bilgilerin ise EKÜ’ye kaydedilmeksizin yalnızca kâğıt ruloya basılması gerekmektedir. Bu Tebliğde açıkça ifade edilen hususlar haricinde, banka POS cihazlarından üretilen belgelerin (slip) işyeri nüshalarıyla ilgili herhangi bir değişiklik bahis mevzuu olmayıp bu konuya dair ulusal ve uluslararası kartlı ödeme sistemleri kurallarına uygun şekilde hareket edilmesi icap etmektedir. Bankacılık uygulamaları gereği müşterinin talebi üzerine banka POS harcama belgelerinin müşteri nüshalarının birden fazla basılmasının gerekmesi hâlinde, ikinci çıktı mali bilgileri içermeyecek ve üzerinde “mali değeri yoktur” ibaresi yer alacaktır. Bu çıktıda bankacılık uygulamalarının gerektirdiği tüm bilgilerin yer alacağı tabiidir.

ÖKC fişi müşteri nüshasında bulunacak bilgiler aşağıda sayılmaktadır.

a) Baş tarafta mükellefin faaliyetinde kullandığı ve bankacılık sistemlerinde kayıtlı olan işletme adı (tabela unvanı), adı soyadı/unvanı, adresi, bağlı olduğu vergi dairesi ve vergi kimlik/T.C. kimlik numarası ile telefon numarasının kolaylıkla yazılabileceği ve gerektiğinde güncellenebilecek bir kısım yer alır.

b) Diğer bilgilerden ayrı olarak tarih, müteselsil fiş numarası ve saat (“Fiş No” ve “Saat” ibareleri de olacak) bulunmalıdır.

c) Tarih ve müteselsil fiş numarası bir satıra, saat bir alt satıra veya aynı sıra dâhilinde alt alta yazılmalıdır.

ç) Müteselsil fiş numarası, belli bir limite kadar (en az bir milyon) devam edecek veya her günün sonunda “Z” raporu alındıktan sonra sıfırlanıp tekrar 1’den başlayarak ilerleyecek tarzda olmalıdır.

d) Katma değer vergisi (KDV) oranları dikkate alınarak departmanlara programlanan mal cinsleri ve vergi oranları ile vergi dâhil satış tutarları yer almalıdır.

e) Mal cinsleri en az beş harfle (karakterle) kısaltılarak, ancak anlaşılır bir şekilde gösterilmelidir.

f) Vergi oranları ile satış bedelinin birbirine karışmaması için bedelin sol başına (*) işareti konulmalıdır.

g) Alınan toplam katma değer vergisi “TOPKDV” veya “KDV”, bunun hemen altında, vergi dâhil toplam satış tutarı “TOPLAM” veya “TOP” olarak gösterilir.

h) “TOPLAM” ve “TOPKDV” ifadeleri diğer bilgilerden ayırd edilebilmesi bakımından, büyük harflerle (çift yazılımlı), değişik renklerde veya iki çizgi arasında gösterilmelidir.

ı) Ödeme şekilleri (Nakit, Hediye Çeki, Kredi Kartı vesaire.) ile para üstü, “TOPLAM” dan sonra gelecek şekilde ayrıca gösterilmelidir.

i) Mükellefin Türk Ticaret Kanunu ve ilgili mevzuatına göre tacir sayılması hâlinde, Merkezi Tüzel Kişilik Bilgi Sistemi (MERSİS) numarası ile tescilli internet sitesinin adresi ekteki örneğe uygun olarak fişin orta kısmındaki alana yazılır. Bu durumda baş tarafta unvan olarak ticaret unvanının yer alması gerekir. Ticaret unvanı ve işletme adının tescili bakımından ilgili mevzuat hükümlerinin geçerli olduğu tabiidir.

j) Son kısımda mali sembol, firma kodu ve en az altı rakamdan oluşacak cihaz sicil numarası bulunmalıdır.

k) Bankacılık işlem bilgileri, fişin mali sembolden sonraki satırından itibaren başlayacak ve bu bölümde ulusal ve uluslararası kartlı ödeme kurallarına göre yazılması gereken bilgiler ile bankacılık uygulamalarının gerektirdiği bilgiler yer alacaktır. Bankaların kendi ihtiyaçları doğrultusunda ilave bilgilerin de yer alması mümkün bulunmaktadır. Mükellefin faaliyetinde kullandığı işletme adı (tabela unvanı), unvanı, adres ve tarih bilgileri, fişin mali bilgilerin yer aldığı baş tarafında bulunduğundan, bankacılık bilgilerinin bulunduğu bölümünde tekrar yer almamalıdır.

Banka POS harcama belgesinin (slip) işyeri nüshası, mevcut durumda olduğu gibi (EKÜ’ye kaydedilmeksizin) yeni nesil ÖKC fişinden ayrı bir belge olarak kâğıt ruloya basılacak ve bankacılık uygulamalarının gerektirdiği bilgileri ihtiva edecektir. Ancak bu belgenin işyeri nüshasının üzerinde, ilgili ÖKC’nin firma kodu, sicil numarası ve aynı işlemle ilgili üretilen ÖKC fişinin (hem mali bilgiler hem de bankacılık bilgilerini ihtiva eden müşteri nüshası) sıra numarasının da bulunması zorunludur. Ayrıca banka POS harcama belgelerinin üzerinde kolayca görülecek şekilde “mali değeri yoktur” ibaresinin yer alması gerekmektedir. İşyeri nüshasında, mal cinsleri, vergi oranları, KDV tutarı gibi mali bilgiler (toplam tutar hariç) yer verilmemelidir.

Yeni nesil ÖKC’lerden EFT-POS özellikli olanlarda bu Tebliğ ile ihdas edilen ve bankacılık bilgilerini de ihtiva eden ÖKC fişi ile banka POS harcama belgesinin işyeri nüshasının yazar kasanın yazıcısından basılacağı tabiidir. Diğer taraftan, EFT-POS özelliği olmayan yeni nesil ÖKC’lerde bankacılık bilgilerini de ihtiva eden ÖKC fişi yazar kasanın yazıcısından bastırılacak olup, banka POS harcama belgesinin işyeri nüshası ise POS cihazının veya yazar kasanın yazıcısından bastırılabilir.

Bankacılık kartları ile yapılan ödeme karşılığında ÖKC fişi yerine fatura düzenlenmesi söz konusu ise bu durumda yazar kasa fişi düzenlenmediğinden banka POS harcama belgelerinin müşteri nüshaları ve işyeri nüshalarının öteden beri devam eden uygulamaya göre düzenlenmesi gerekmektedir. Ancak yeni nesil ÖKC’lerde kayıt oluşturulması gereken hallerde düzenlenecek belgelerin üzerinde (hem müşteri nüshası hem de işyeri nüshasında) diğer bilgilerin yanında ilgili faturanın tarih ve sayısı ile ÖKC’ye ait firma kodu, sicil numarası ve “mali değeri yoktur” ibaresi yer almalıdır. Faturanın elektronik olarak düzenlenmesi söz konusu ise Maliye Bakanlığınca belirlenecek usullere göre hareket edilmelidir.

ÖKC fişleriyle ilgili işbu Tebliğde açıkça düzenlenen hususlar haricinde, 6/12/1984 tarihli ve 3100 sayılı Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanunun ilgili mevzuatında yer alan düzenlemeler geçerlidir.

1.1. Uygulamaya Geçiş Süresi

Yetkili ÖKC firmalarının, 1/8/2014 tarihinden itibaren satacakları yeni nesil ÖKC’lerin yukarıda açıklandığı şekilde belge düzenleyecek özellikte olması zorunludur. Mezkûr tarihten evvel satılan ve anılan özellikleri ihtiva etmeyen yeni nesil ÖKC’leri kullanan mükellefler, cihazlarının üretici veya ithalatçısı olan yetkili ÖKC firmalarına müracaat ederek cihazlarını en geç 1/8/2014 tarihine kadar yukarıda sayılan özellikleri haiz hale getirtmeleri mecburidir. Yetkili firmaların bu talepleri yerine getirmeleri zorunludur.

1.2. Cezai Müeyyide

Tebliğin bu bölümünde belirlenen usul ve esaslara riayet edilmemesi halinde ilgililere Vergi Usul Kanununda yer alan cezalar tatbik edilir.

2. Finansman Şirketlerinin Düzenleyeceği Belge

6361 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasında Türkiye’de kurulu finansman şirketlerinin mezkûr Kanun hükümlerine tâbi olduğu, 39 uncu maddesinde ise finansman sözleşmesinin, her türlü mal veya hizmet alımının, malı veya hizmeti satın alan gerçek veya tüzel kişinin nam ve hesabına mal veya hizmetin teslim veya temini ile birlikte doğrudan satıcıya ödeme yapılması suretiyle kredilendirilmesini öngören sözleşme olduğu, kredi geri ödemelerinin adına kredi açılanlar tarafından finansman şirketlerine yapıldığı, finansman şirketlerinin, kredilendirecekleri mal veya hizmetleri temin eden satıcılarla önceden yazılı şekilde genel bir sözleşme yapmalarının ve finansman sözleşmesinin yazılı şekilde düzenlenmesinin zorunlu olduğu hükümleri yer almaktadır.

6361 sayılı Kanun kapsamında faaliyet gösteren finansman şirketleri banker kapsamında BSMV mükellefi olup, bunların yaptığı 13/7/1956 tarihli ve 6802 sayılı Gider Vergileri Kanununun 28 inci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen işlemler BSMV’ye, bu işlemlerin dışında kalan diğer işlemleri ise KDV’ye tâbidir.

2.1. 6361 sayılı Kanun kapsamında faaliyet gösteren finansman şirketleri BSMV’ye tâbi bütün hizmet veya satışlarını fatura yerine geçmek üzere aşağıdaki şartlara uygun olarak düzenleyecekleri dekontlarla tevsik ederler.

a) Dekontun önyüzünün, üst orta kısmına gelecek şekilde “Dekont (Finansman Şirketi)” başlığı bulunur.

b) Dekontlar en az iki örnek olarak düzenlenir, ikiden fazla örnek olarak düzenlendiği takdirde her birinin kaçıncı örnek olduğu belirtilir.

c) Dekontu düzenleyen her şube veya birim itibariyle her hesap dönemi başından itibaren 1’den başlamak üzere düzenleme sırasına göre müteselsil sıra numarası verilir.

ç) Düzenlenecek dekontlarda en az aşağıdaki bilgilere yer verilir.

1) Finansman şirketinin (ve şube) unvanı, iş adresi, bağlı olduğu vergi dairesi ve vergi kimlik numarası,

2) Müşterinin adı-soyadı/unvanı, adresi, vergi dairesi ve T.C. kimlik numarası (vergi kimlik numarası),

3) Düzenleme tarihi,

4) İşin nev’i, miktarı, fiyatı ve tutarı,

5) Belgeyi düzenleyen finansman şirketi yetkilisinin imzası.

d) Dekontlar BSMV’ye tâbi hizmet veya satışlarda BSMV yükümlülüğünün doğduğu anda düzenlenir. Bu şekilde düzenlenmeyen dekontlar hiç düzenlenmemiş sayılır.

e) Dekontların anlaşmalı matbaalara bastırılması veya notere tasdik ettirilmesi zorunlu bulunmamaktadır.

f) Bir ay içinde düzenlenen dekontlara ilişkin bilgilerin, takip eden ayın on beşinci günü sonuna kadar internet üzerinden, www.gib.gov.tr adresinde hizmet veren İnternet Vergi Dairesine, kullanıcı kodu, parola ve şifre kullanarak giriş yapmak suretiyle Gelir İdaresi Başkanlığına gönderilmesi gerekmektedir.

2.2. Dekontlara sıra numarası verildikten sonra işlemden vazgeçilmesi veya düzenlenen belgede hatalı bilgilere yer verildiğinin anlaşılması halinde aşağıdaki şekilde işlem yapılır.

a) Belgenin hatalı düzenlendiği, işlemin muhasebe kayıtlarına alınmasından önce tespit edildiği takdirde belge iptal edilir. Ancak iptal edilen belge muhafaza edilerek talep halinde yetkili mercilere ibraz edilir.

b) Belge muhteviyatının muhasebe kayıtlarına alınmasından sonra düzeltmenin icap ettiği hallerde ise belge iptal edilmeyip bu kaydı düzeltici mahiyette yeni bir belgeye istinaden düzeltme kayıtları yapılır.

2.3. 6361 sayılı Kanun kapsamında faaliyet gösteren finansman şirketleri BSMV’ye tâbi işlemleri dışında kalan KDV’ye tâbi teslim ve hizmetlerinde fatura düzenlerler.

2.4. Tebliğin bu bölümü ile düzenlenme zorunluluğu getirilen dekontun düzenlenmediğinin, kullanılmadığının, aslı ile örneğinde farklı tutara yer verildiğinin veya gerçeğe aykırı olarak düzenlendiğinin tespiti halinde, her belge için ayrı ayrı olmak üzere Vergi Usul Kanununun 353/2 nci maddesi uyarınca özel usulsüzlük cezası, bir ay içinde düzenlenen dekontlara ilişkin bilgilerin yukarıda belirtildiği şekilde gönderilmemesi veya süresinde gönderilmemesi veyahut eksik veya yanıltıcı bilgi gönderilmesi halinde de Vergi Usul Kanununun mükerrer 355 inci maddesine göre özel usulsüzlük cezası kesilir.

3. Yürürlük

Bu Tebliğin birinci bölümü yayımı tarihinde, ikinci bölümü ise 1/4/2014 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Tebliğ olunur. 

ÇEKLERİN CİROSU VE TEVSİK ZORUNLULUĞU

Aradan geçen zaman bazı şeylerin unutulmasına sebep oluyor. Maalesef arada bu yüzden verilen bilgiler de eksik kalıyor. Özellikle mesleğe yeni başlayan arkadaşlarımız geçmişte yürürlüğe konan uygulamalarda da haberdar olamıyabiliyorlar, ve tabiki bazan sıkıntılar doğuyor. Çekler meselesi de bunlardan biri.

Hatırlanacağı üzere 266 sayılı VUK tebliği ile 1.1.1999 tarihinden itibaren işletmelerin başına epeyi dert açan üç defterin tutulma zorunluluğu kaldırıldı. Bunlar;

a-      Günlük kasa defteri,

b-      Günlük perakende satış ve hasılat defteri,

c-      Kambiyo senetleri defteri, idi.

Ancak mali idare bunun yerine çok önemli bir konuyu gündeme getirdi Tevsik zorunluluğu. Diğer tanımıyla 8.000,-- nakit makbuz üstsınırı meselesi. Aslında bu konuda da çok yanlış anlama ve uygulamalar var. Mesele sadece makbuzun üst sınırıyla ilgili değil. ( VUK 320 ve 332 sayılı tebliğler )

Örneğin 20.000,—TL tutarındaki bir faturanın 4.000,—TL’lik nakit makbuzlarla aralıklarla ödenmesi kuralın ihlali sayılır ve VUK mükerrer 355. Madde uyarınca ceza gerektirir. Ancak makbuzlar böyle kesilince ceza uygulanmayacağını düşünen çok kişi var. Tabi bu makbuzlar yüzünden sadece çıkan sorun usulsüzlük değil KDV indirimleri de reddediliyor.

Bu tevsik meselesiyle ilgili düzenleme yapıldı defterler kalktı ancak asıl önemli düzenleme çeklerde yapıldı. İşte gözden kaçanlardan biri de bu. Çeklerin el değiştirmesi ciddi kurallara bağlandı. Piyasadaki uygulama nedeniyle belki bazıları biliniyor ancak gerçekten yapılması gerekenler çoğunlukla uygulanmıyor.

Sorulan sorular ve bize intikal eden sorunlar nedeniyle uygulamanın nasıl olması gerektiğini yeniden hatırlatmak ve hafızalarımızı tazelemeye bir nebze de katkıda bulunmak üzere bu düzenlemeyi getiren sirküleri buraya alıyorum buna göre uygulama yapmak zorunda olduğumuzu hatırlatırım.

TAHSİLAT VE ÖDEMELERİN TEVSİK ZORUNLULUĞU UYGULAMASI,

CİRO VE BEYAZ CİROLU ÇEKLERİN KULLANIMI

T.C.

MALİYE BAKANLIĞI

Gelirler Genel Müdürlüğü

VERGİ USUL KANUNU SİRKÜLERİ /1

Konusu                        : Tahsilat ve ödemelerin tevsik zorunluluğu uygulaması 

Tarihi                          : 12.08.2003

Sayısı                          : VUK-1/2003-1/ Tahsilat ve ödemelerde tevsik uygulaması 1

İlgili olduğu maddeler: Vergi Usul Kanunu Mükerrer Madde 257

1.      Giriş

Vergi Usul Kanununun Mükerrer 257 nci maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendinin vermiş olduğu yetkiye istinaden, mükelleflerin 10.000.000.000 Türk Lirasını[1] aşan tahsilat ve ödemelerini banka, özel finans kurumları veya “Türkiye Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü” aracı kılınarak yapılması gerektiği hususu 320 ve 323 Sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile duyurulmuştur.

Söz konusu tebliğlerde tespit edilen toplam tutarı 10.000.000.000 Türk Lirasını aşan her türlü mal veya hizmet bedeli, avans, depozito ve pey akçesi gibi tahsilat ve ödemeler tevsik zorunluluğu kapsamındadır.

Bu ödeme ve tahsilat işlemlerinde ciro veya beyaz cirolu çeklerin kullanılması sirkülerin konusunu oluşturmaktadır.

2.      Tahsilat ve ödemelerde ciro ve beyaz cirolu çeklerin kullanımı

Banka sistemi içinde kaldığı müddetçe bir mal veya hizmet bedelinin müşterinin kendi çeki ya da ciro ettiği bir çek ya da beyaz ciro ile teslim ettiği bir çek ile ödenmesi imkan dahilindedir. Çekin tam ciro ve beyaz ciro ile devri mümkün bulunmaktadır.

Sattıkları mal veya hizmet bedellerini müşterilerinden aldıkları çeklerle tahsil eden ve ödemelerini de yine bu çeklerle yapan mükelleflerin çeklerini ciro etmelerinde uymaları gereken hususlar aşağıda açıklanmıştır.

Mal veya hizmet karşılığı alınan çekin tam ciro yapılması halinde çekin arkasında isim, unvan, vergi kimlik numarası ve adresinin yazılması yeterli olacaktır. Hamiline düzenlenen çek de aynı şekilde ciro edilebilecektir.

Mal veya hizmet bedellerini beyaz ciro ile tahsil edenler, bu çekleri için "çek alım bordrosu" düzenlemelidirler. Bu bordroda çeki düzenleyen yada çeki devredenin adı, soyadı, vergi kimlik numarası ile imza ve kaşesinin bulunması gerekmektedir.

Öte yandan, 82 seri nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği'nde açıklandığı üzere çekle yapılan ödemelerde müteselsil sorumluluk uygulamasına muhatap tutulmamak bakımından çekin tam ciro ile devri gerektiği tabiidir.

Çek alım bordrosu düzenledikten sonra bu çekler, satın alınan mal ve hizmet bedelleri karşılığı beyaz ciro ile verildiğinde " çek teslim bordrosu" düzenlenecektir. Bu bordrolarda da kendisine ciro yapılan satıcının veya yetkilisinin adı, soyadı vergi kimlik numarası ile imza ve kaşesinin bulunmasına zorunludur.

Çek alım veya teslim bordrosunda birden fazla çekin bulunması halinde çeki keşide veya son ciro edenlerin isim ve unvanları ile çek tutarları bordroya ayrı ayrı yazılmalıdır.

Osman ARIOĞLU

Gelirler Genel Müdürü

Not;

Çek cirosunda “…………... T.C.Kimlik (veya) Vergi numaralı (…ünvan……..)’a ciro edilmiştir” ibareli bir kaşenin kullanılması kolay ve geçerli bir yoldur.

(1) 29/07/1998 tarih ve mükerrer 23417 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.

(2) 10/10/1961 tarih ve 10703 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.

(3) 4369 sayılı Kanunun 82/1-b maddesi ile.

(4) 4369 sayılı Kanunun 86-c maddesi ile

---

[1] Tebliğin orijinal hali korunmuştur. YTL ve sonra TL yasası nedeniyle 10.000 TL olarak algılanması gereklidir.

E-FATURA UYGULAMASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR

1.4.2014 tarihi artık yeni bir dönemin başlangıcı kabul edilebilir. Hala birçok eksiklik aksaklık olmasına rağmen e-fatura uygulaması geri dönüşsüz olarak başlamış bulunmaktadır. Özellikle Bakanlığın sitesinde oluşturulan forumda sorulan sorular ve verilen (verilemeyen) cevaplara bakınca bir hayli sıkıntı beklendiği açıktır. Yılbaşında yapılan erteleme sonrası sistemi kullanmaya devam eden kurumların bu açıdan daha az sorunla karşılaşacağı ise şüphesizdir.

GİB bugün aşağıda paylaştığımız bilgilerle kullanıcılara bazı noktalarda dikkat çekmek istemiştir. Hem bugün uygulamanın başlaması hem de konunun önemi nedeniyle biz de önem arz eden noktaların hatırlatıldığı bu metni sizlerle paylaşmayı uygun gördük.

En çok sorulan sorulardan biri olan TEMEL / TİCARİ fatura senaryolarına da kısa ve net bir açıklama aşağıda yer verilmiştir. Ancak hatırlatmak isteriz ki Ticari fatura senaryosunu kullanabilmek için Ticari Fatura göndermeyi planladığınız firmalarla bu konuda “Anlaşma Yapmak” yada en azından “Mutabakata Varmak” zorundasınız.

e-Fatura düzenlemesi ve sistemde gördüğümüz en önemli sorunlardan biri ise Fatura Tarihi ve Gönderim Tarihi kontrolünün bulunmamasıdır. Bu nedenle bu konu ile ilgili bir düzenleme yapılana kadar fatura trafiğinde dikkatli davranılması gerektiğini hatırlatır özellikle KDV ve BA-BS işlemleri öncesi eski tarihli fatura gelip gelmediğini mutlaka kontrol etmenizi öneririz.

İlgili metin şöyledir;

Bilindiği üzere; 05.03.2010 tarihinde yayımlanan 397 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile elektronik fatura (e-fatura) uygulaması vergi mevzuatımıza dahil edilmiş bulunmaktadır.

Öncelikli olarak söz konusu genel tebliğde belirtilen koşulları sağlayan mükelleflerin kendi istekleri ile seçebileceği bir uygulama olarak başlayan e-fatura uygulaması, ekonomik hayattaki gelişmeler ve vergi gelirleri yönünden kritik öneme sahip bazı sektörlerde faaliyet gösteren mükellefler ile bu mükelleflerden mal ve hizmet alışverişinde bulunan ve brüt satış hasılatı yönünden belli ölçüleri aşan mükellefler için 421 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile e-fatura uygulaması belirtilen mükellef grupları için zorunlu hale getirilmiştir.

433 seri nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile e-fatura uygulamasına kayıtlı olan mükelleflerin birbirlerinden aldıkları mallar ve sağladıkları hizmetler için elektronik fatura gönderme ve alma zorunluluğu 01.04.2014 tarihi olarak belirlenmiştir.

Uygulamanın mükelleflerimiz açısından sorunsuz ve sağlıklı yürütülebilmesi bakımından, http://www.efatura.gov.tr/anasayfa.html web adresinde de yayımlanan ilgili genel tebliğlerde ve teknik kılavuzlarda detaylı açıklamalar yapılmış bulunmakla birlikte, aşağıda maddeler halinde belirlenen hususlarda hatırlatmalarda bulunulmasına gerek duyulmuştur.

1. Karşılıklı e-Fatura Düzenleme Zorunluluğu;

421 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile 397 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğ uyarınca; elektronik fatura uygulamasına kayıtlı mükelleflerin birbirlerine sattıkları mallar ve ifa ettikleri hizmetler için düzenledikleri faturaları 01/04/2014 tarihinden itibaren elektronik fatura olarak göndermeleri ve almaları zorunludur.

Elektronik fatura uygulamasına kayıtlı olan mükellefler kayıtlı olmayan mükelleflere yaptıkları mal teslimi ve hizmet ifası için genel hükümler çerçevesinde kağıt fatura düzenlemeye devam edeceklerdir.

Bir kullanıcının (gönderici veya alıcının) e-fatura uygulamasına kayıtlı olup olmadığının sistemde yayımlanan listelerden kontrol edilebileceği, sistemde kayıtlı olmayanların e-fatura düzenleyemeyeceği ve alamayacağı tabiidir.

2. Muhafaza ve İbraz Yükümlülüğü;

213 Sayılı Vergi Usul Kanunu ve 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununun ilgili hükümlerine göre mükellefler, gerek düzenledikleri, gerekse adlarına düzenlenen faturaları, yasal süreler dahilinde muhafaza ve istendiğinde ibraz etmekle yükümlüdürler. e-Faturanın veri bütünlüğünün sağlanması ile kaynağının inkar edilemezliği Mali Mühürle garanti altına alınmaktadır. Mührün doğruluk ve geçerlilik kontrolünün ancak elektronik ortamda yapılabilmesi nedeniyle e-Faturanın kağıda basılarak saklanması söz konusu değildir. Bu nedenle mükellefler, düzenledikleri ve aldıkları e-Faturaları, üzerindeki Mali Mührü de içerecek şekilde kanuni süreler dahilinde kendi bünyelerindeki elektronik, manyetik veya optik ortamlarda muhafaza ve istendiğinde elektronik, manyetik veya optik araçlar vasıtasıyla ibraz edeceklerdir.

3. Arşivleme;

Elektronik fatura uygulamasında düzenlenen ve alınan faturalara ilişkin olarak Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından saklama hizmeti verilmemektedir. Portal üzerinden düzenlenen ve alınan faturalar, mükellefler tarafından arşivlenerek kendi bilgi işlem sistemlerinde veya Başkanlığımızdan saklama hizmeti konusunda yetki almış kuruluşların bünyesinde saklanmalıdır. Portalda bulunan arşivleme bölümü sadece gelen ve gönderilen faturaların pasife çekilerek posta kutusunda ve gönderilenler kutusunda yer alan fatura trafiğinin rahatlatılmasına yönelik olarak hazırlanmış bir ekran olup bu ekrandaki faturaların kullanıcı tarafından kendi bilgisayarlarına indirilerek, bünyelerinde veya saklamacı kuruluşlar nezdinde muhafaza edilmesi gerekmektedir.

4. Temel ve Ticari fatura Senaryosu / e-Faturanın Reddi

“Temel fatura” ile “ticari fatura” arasında sadece faturaya sistem üzerinden itiraz imkanı açısından farklılık bulunmaktadır.

Her iki fatura da sistemler tarafından alınmak zorundadır. Alınan ticari faturaya e-fatura uygulaması üzerinden Red veya Kabul mesajı gönderilmesi imkanı vardır. Temel faturaya itiraz ise e-fatura uygulaması üzerinden değil harici yollarla yapılabilmektedir.

e-Fatura uygulamasına kayıtlı kullanıcılar, uygulama kapsamında, uygulamadan yararlanma yöntemine ve gönderilen e-Faturanın senaryo tipine (temel/ticari) bakılmaksızın, gelen e-faturaları almaktan imtina edemezler ve Başkanlığın yayımladığı şema/şematron kontrolleri ile imza doğrulaması hatası dışında reddedemezler. Entegrasyon ve özel entegratör yöntemini kullanan mükellefler, Başkanlığın belirlediği şema ve şematron dışında kurallar belirleyemez ve kullanamazlar. Aksi yönde hareket eden entegratör ve özel entegratörlerin, entegrasyon izinleri Başkanlık tarafından iptal edilebilir.

e-Fatura uygulamasına kayıtlı kullanıcıların, e-Faturalara itiraz yöntemleri teknik kılavuzlarda düzenlenmiş olup, temel fatura kapsamında düzenlenen faturalara mükellefler, mevzuat hükümleri çerçevesinde muhasebe kayıtlarına alıp iade faturası düzenleyerek ya da muhasebe kayıtlarına almadan harici yollar ile sistem dışından itiraz edebilirler. Ticari fatura senaryosu kapsamında düzenlenen faturalarda ise uygulama yanıtı ile faturalar kabul ya da red edilebilmektedir.

5. Unvan Değişikliği

e-Fatura uygulamasına kayıtlı bir kullanıcı, unvanının değişmesi halinde 15 gün içinde unvan değişikliğine ait Ticaret Sicil Gazetesinin fotokopisi ve durumu izah eden bir dilekçe ile Gelir İdaresi Başkanlığı’na posta yoluyla, yeni unvana ait mali mühür temini için Kamu Sertifikasyon Merkezine elektronik ortamda başvurması gerekmektedir. Unvan değişikliğine giden mükellefin e-Fatura sistemindeki unvanı, dilekçesine istinaden güncellenecek olup, mükellefler yeni mali mühürlerini temin edene kadar, eski unvana ait mali mühürleri ile işlem yapmaya devam edebileceklerdir.

6. Nevi Değişikliği

e-Fatura uygulamasına kayıtlı bir kullanıcı, nevi değişikliğine gitmesi halinde 15 gün içerisinde, nevi değişikliğine ilişkin ticaret sicil gazetesinin fotokopisi ve durumu izah eden bir dilekçe ile Gelir İdaresi Başkanlığı’na posta yoluyla, yeni unvana ait mali mühür temini için Kamu Sertifikasyon Merkezine elektronik ortamda başvurması gerekmektedir. Nevi değişikliğine giden mükellefler yeni mali mühürlerini temin edene kadar, e-Fatura Uygulamasından eski Vergi Kimlik Numarasına ait unvan ve mali mühür ile yararlanmaya devam edeceklerdir.

Bu süre zarfında, eski unvanlarına düzenlenen faturaları muhasebeleştirebilecekler, düzenleyecekleri e-Faturalarda, yeni unvan ve Vergi Kimlik Numarası bilgilerine faturanın açıklama alanında yer vereceklerdir. Yeni unvanlarına ait mali mührün üretim/teslim bilgisi Kamu Sertifikasyon Merkezi tarafından Başkanlığa iletildikten sonra, Başkanlık tarafından eski hesapları kapatılarak, yeni hesapları aktive edilecektir. Bu tarihten sonra yeni VKN, yeni unvan ve yeni mali mühür kullanılarak e-fatura düzenlenecektir.

7. Durum Kodları;

e-Fatura gönderiminde ve alımında sıklıkla ortaya çıkan aşağıda belirtilen hata durum kodu türlerine göre işlem yapılacaktır.

a)      1220 “HEDEFTEN SISTEM YANITI GELMEDI” DURUM KODU; Bu durum kodunun alınması faturanın alıcının posta kutusuna iletildiğini ancak alıcı tarafından sisteme cevap dönülmediği anlamına gelmektedir. Bu durumdaki fatura başarılı kabul edilmelidir, aynı faturanın tekrar gönderilmemesi gereklidir. Gönderilmeye çalışılması ise mükerrerliğe sebep olacağından sistem tarafından kabul edilmeyecektir. Alıcı taraf ise sistemine düşen faturayı Gelir İdaresinin belirlediği şema /şematron ve imza kontrollerinden geçirerek, fatura başarılı ise 1200 “ZARF BASARIYLA ISLENDI” sistem yanıtını dönerek, hata tespit edilmiş ise ilgili hata kodunu dönerek fatura değişim sürecini tamamlamaları gerekmektedir.

Hedeften sistem yanıtının 1200 “ZARF BASARIYLA ISLENDI” durum kodu ile gelmesi halinde Merkezde 1220 durum koduyla bekleyen zarfın yeni durumu 1300 “BASARIYLA TAMAMLANDI” olur. Hedef sistemden 1200 durum kodu dışında zarfın başarısız işlendiğine dair bir kod dönülmesi halinde Merkezde 1220 durum koduyla bekleyen zarfın yeni durumu 1230 “HEDEFTEN SISTEM YANITI BASARISIZ GELDI” olur.

b)      1210 “DOKUMAN BULUNAN ADRESE GONDERILEMEDI” DURUM KODU; Bu durum kodunun alınması alıcının sistemine erişilemediği anlamına gelmektedir. Alıcıyı hata ayrıntısını bildirerek sistemini düzeltmesi yönünde uyarınız. 1210 durum kodu 48 saatlik tekrar gönderme süreci sonunda alıcının posta kutusuna erişilememesi durumunda 1215 “DOKUMAN GONDERIMI BASARISIZ. TERKAR GONDERME SONLANDI” durum kodunu alır. 48 saat içinde fatura alıcının sistemine iletilmişse ve başarılı olarak sonuçlanmışsa 1300 “BASARIYLA TAMAMLANDI”, hata almış ise 1230 “HEDEFTEN SISTEM YANITI BASARISIZ GELDI” durum koduna güncellenir. 1210 durum kodu 1215, 1230 ve 1300 durum koduna dönüşene kadar hiçbir işlem yapmayınız.

c)       1230 “HEDEFTEN SISTEM YANITI BASARISIZ GELDI” ve 1215 “DOKUMAN GONDERIMI BASARISIZ. TERKAR GONDERME SONLANDI” DURUM KODU; Bu durum kodlarının alınmasının ardından ilgili zarftaki faturalar göndericinin entegrasyon ya da özel entegrasyon kullanıcıları olması durumunda aynı Fatura ID’siyle tekrar gönderilebilir. Göndericinin portal kullanıcısı olması durumunda ise yeni fatura ID'si ile yeniden fatura oluşturulması ve bu hatalı faturaların gelen/gönderilen faturalarla birlikte saklanması gerekmektedir. Yeniden oluşturulan faturalarda daha önce hata alınan fatura numarasına ve hata sebebine ilişkin bilginin faturanın not alanına yazılması uygun olacaktır.

Elektronik fatura yeni bir belge türü olmayıp kağıt faturanın elektronik halidir. İlgili Genel tebliğ ve teknik kılavuzlarda düzenlenmemiş hükümlerde Başta Vergi usul kanunu olmak üzere mevzuat hükümleri geçerlidir.

e-Fatura uygulamasındaki diğer durum kodlarına e-Fatura Uygulaması Entegrasyon Kılavuzunun eki olan e-Fatura Uygulaması Sistem Yapısı Şema Yapısı Kılavuzundan ulaşılabilir.

8. e-Fatura Uygulamasını Gelir İdaresi Başkanlığının Portal Yöntemi ile Kullanacak Mükellefler;

e-fatura uygulamasını GİB Portal yöntemiyle kullanacak mükelleflerin e-fatura gönderip alabilmeleri için www.efatura.gov.tr internet adresinde yayımlanan e-Fatura Uygulaması Portal kılavuzunda belirtilen şekilde ilgili programları yüklemeleri kılavuzda gösterilen yönergelere uymaları gerekmektedir.